Samarqand veterinariya meditsina instituti nukus filiali

Bobur — fidoyi otamiz

• Boburnoma» maʼlumotlaridan biz Boburni oʼz ukalari, opa-singillariga gʼamxoʼr, xola va boʼlalarining, togʼalarining, xullas, barcha urugʼlarining qadriga yetuvchi andishali inson sifatida taniymiz. Har ikki ukasini oʼzi bilan Kobulga, soʼng Hindistonga olib ketdi; ularni tarbiyaladi va qadrladi. Pochchasi Mirzoxon Bobur taxtini olganda xolasi tufayli, xolavachchalarining yuzini qilib, u oʼlimga mustahiq boʼlsa ham, kechirdi. Farzand tarbiyasi masalasida ham Bobur idrokli maʼrifatparvar, talabchan ustoz maqomidagi padardir. Humoyunga yozgan xatida uning yozuvidagi nuqsonlar, uslubidagi kamchiliklarni qayd etadi; hukmdorga xos boʼlmagan xilvatparastlikni tanqid qiladi; koʼp bilan ishlash, beklar bilan shugʼullanish, kengashish shartligini uqtiradi. Oʼzi ham otalik baxtidan surur topadi. Maqtovga xasis boʼlgan Bobur Humoyunning axloq-odobi va kamolotiga juda yuqori baho beradi. Humoyun mirzo ota-onasini sogʼinib oʼz viloyati Badaxshonni tashlab Ograga keladi. U otasi Boburni shu darajada qoʼmsaganki, yirik viloyat hukmdorligidan ota diydorini ustun qoʼyib, poytaxtda qolish mayli borligini odob doirasida bildiradi (matn tabdili): «Muhammad Humoyun, bir yili ediki, Badaxshonda diydorlardan ayru tushib edi. Soʼngra bizni sogʼinib, Badaxshonni kuyovi Mirzo Sulaymonga topshirib, bir kunda Kobulga keldi. Mirzo Komron ham Qandahordan Kobulga kelgan ekan. Iydgohda muloqot qilib, hayron boʼlib, qaytish sababini soʼrabdi. Muhammad Humoyun bizning ishtiyoqimizni aytib, Mirzo Hindolni Kobuldan Badaxshonga yuborib, bizning tarafga yuraberipti. Bir necha kunda poytaxt Ograga yetib, oʼsha soatda, biz uning onasi bilan nomini aytib, soʼzlashib oʼtirib edik, yetib keldi.

• Koʼngullar gul kabi ochilib, koʼzlar chirogʼdek yorishdi. Muqarrar har kuni katta ziyofat edi. Bir-birimiz bilan toʼyib-toʼyib suhbat qilardik. Chindan ham suhbatda mislsiz edi va komil inson kim, der edilar, shu edi. ... bizga shunday xabar yettikim, koshgʼariylar kelib, Badaxshonni oldilar. Biz Xoja Xalifaga buyurdikki, Badaxshonga borib, oʼz mulohazasicha bu masalani hal qilib kelsin. Biroz tushunmovchilik boʼldimikan, u qabul qilmadi. Muhammad Humoyunga aytdikki: «Sen borsang qanday boʼlarkan?». U javob berdiki: «Farmonni bajarmaslikka ilojim yoʼq. Biroq oʼz ixtiyorim bilan diydoringizdan ayrilgim kelmaydi». Shuning uchun Mirzo Sulaymonni Badaxshonga joʼnatdik». Keyinroq Bobur Humoyunni Sanbal viloyatiga hokim qilib joʼnatadi. Olti oycha turadi-yu, negadir, ob-havosi yoqmaydimi, doim isitmalay boshlaydi. Ota buyrugʼi bilan Humoyun mirzo poytaxtga keltirilib, mumtoz tabiblar qaramogʼida boʼladi. Biroq hadeganda tuzalavermaydi. Farzandining kuyib-yonib yotishini har kuni koʼraverib, Boburning toqati toq boʼladi. Saltanatning ulugʼ kishisi Mir Аbdul­qosim Boburga arz qiladiki, bunday dard darmoni uchun eng yaxshi narsalarni sadaqa qilmoq kerak: toki Olloh taolo sihat-salomatlik bersin. Voqea davomini «Boburnoma»dan oʼqiylik (matn tabdili): «Mening koʼnglimga keldiki, Muhammad Humoyunning mendan bosh­qa yaxshiroq narsasi yoʼq. Men oʼzim sadaqa boʼlayin, Xudo qabul qilsin. Xoja Xalifa va boshqa yaqinlar dedilarki: Muhammad Humoyun sihat topar, siz bu soʼzni nechun tilingizga keltirasiz? Maqsad: dunyo matoidan yaxshisini sadaqa qilmoqdir. Ibrohim bilan boʼlgan urushda qoʼlga tushgan olmosni siz Muhammad Humoyunga hadya etgan edingiz. Oʼshani sadaqa qilmoq kerak.

Foydalanilgan adabiyotlar

• http://e-adabiyot.uz/
• https://uz.wikipedia.org
• https://arxiv.uz