Samarqand

SAMARQAND

07/04/23

Abduraimo’v Ro’zibek

REGISTON

• Registon maydoni yoki Registan — Oʻzbekistonda, Samarqandning Registon maydonida joylashgan 3ta madrasadan (Ulugʻbek, Tillakori, Sherdor) tashkil topgan meʼmoriy majmua.

Mirzo Ulug’bek

Mirzo Muhammad ibn Shohruh ibn Temur Ulug‘bek Qo‘rag‘oniy (1394-1449) - buyuk astronom va matematik, o‘z davrining atoqli allomasi, davlat arbobi, Movaraunnahrni 1441-1449 yillar boshqargan, mashhur hukmdor va sohibqiron Amir Temurning nabiras

• Dastlabki 1417—1420-yillarda [Ulugʻbek madrasasi] bunyod etilib, keyinchalik qarshisiga — maydonning sharqiy qismida Ulugʻbek xonaqosi (1424-yil), shimoliy qismiga Mirzoyi karvonsaroyi, janubiga Alika Koʻkaldosh juma masjidi (1430-yil) bunyod etilgan, yonida esa yogʻochdan xotamkori uslubida Masjidi Muqatta va Abusaid madrasasi qurilgan

Yalangto’sh Bahodir.

• .

• Yalangtoʻsh Bahodir (Yalangtoʻshbiy, Yalangtoʻshbiy otaliq, Abdulkarim Yalangtoʻshbiy Bahodir Boyxoji oʻgʻli) (15-sentyabr 1578, Buxoro, Buxoro xonligi — 1656, Samarqand, Buxoro xonligi), Ashtarxoniylar davridagi harbiy mulkdor zodagonlarning yirik vakili. Oʻzbeklarning Olchin qabilasidan boʻlib, 1626-yildan Samarqand hokimi vazifasini ham bajargan. Yalangtoʻsh Bahodir Buxoro xoni Abdullaxon II huzurida tarbiya topgan.

• 1420—1440-yillarida Registon hashamatli meʼmoriy ansamblga aylangan. XVII asrda Samarqand hokimi Yalangtoʻsh Bahodir vayrona holatdagi Ulugʻbek xonaqosi oʻrniga Sherdor madrasasini (1619—1635/36),

SHERDOR madrasasi.

• Mirzoyi karvonsaroyi oʻrniga Tillakori masjidini (1646/47—1659/60) qurdirgan. Registon maydoni oʻzining rang-barang koshinkori bezaklari; naqshinkori peshtoqlari, ulkan gumbazlari bilan Markaziy Osiyo meʼmorchligining noyob yodgorligi hisoblanadi.

Tillakori masjidi.

• Qadimiy Samarqand shahrining rasmiy markazi Registon maydoni boʻlib, bu yerda uchta madrasa qad koʻtargan: Ulugʻbek, Sherdor va Tillakori madrasalari. Registon — qadimiy ilm, taʼlim muassasalari joylashgan joy boʻlib,
• Sharqdagi shahar qurilishi sanʼatining eng koʻzga koʻrinarli namunalaridan biri hisoblanadi. U haqda Temuriylar faxr bilan: „Kim bizning kuch-qudratimizga shubha qilsa, kelib biz qurgan binolarni koʻrsin“, deganlar. 2001-yilda bu uch madrasa UNESCOning butun dunyo yodgorliklari roʻyxatiga kiritilgan

• Registon maydoni- tarixda shaharning ilm-fan, siyosat va diniy markazi bo’lgan. “Registon ” so’zi “qumloq joy” degan ma’noni anglatadi. Oʻrta asrlarda hamma katta shaharlarda markazlar “Registon” deb atalar edi. Shu nomdagi maydonlar Buxoro, Shahrisabz va Toshkentda ham bo’lgan. Samarqanddagi maydon esa Markaziy Osiyodagi eng mahobatli va tahsinga sazovor maydonlardan biri edi.