25
Sinish
nuqtasi
Texnologik bo‘shliq
3-shakl. Logistik (S-shaklli) egri chiziq bo‘ylab harakatlanish
asosida texnologiya avlodlarining ketma-ket o‘zgarishi
Texnologiyaning
chegarasiga
erishish
maqsadga
samaraliroq erisha oladigan boshqasi yo‘q degani emas. Shu
sababli yangi natijalarni beradigan texnologiyani (S shaklidagi egri
chiziqni) tanlash orqali rivojlanishni boshqarish mumkin bo‘ladi.
Boshqarish - bilimlarni to‘plashni, tahlil qilishni va chegaralarni
aniqlashni o‘z ichiga oladi. Uning
mohiyati bir jarayondan
ikkinchisiga rasmiy “mexanik” o‘tishda emas, balki yangi
imkoniyatlardan foydalangan holda erishilgan natijalarning tubdan
yangi, yuqori darajada ekanigidadir.
5. Innovatsiya nazariyasining asosiy bosqichlari
Innovatsion nazariya doirasida turli xil tarixiy bosqichlarda
ob’ektiv iqtisodiy jarayonlar ta’siri ostida asta-sekin turli maktablar
va tendensiyalar paydo bo‘ldi,
ular innovatsiyalar namoyon
bo‘lishining ko‘p qirrali tomonlarini aks ettirdi va o‘rganib chiqdi.
Ilmiy va o‘quv adabiyotlarda innovatsion rivojlanishning umumiy
Texnologiyalar avlodlarining o‘zgarishi
• Logistik S shaklidagi egri
chiziq bo‘ylab
texnologiyaning bir
avlodidan ikkinchi
avlodiga o‘tish qonuniyligi
• "texnologik chegara" ni
tan olish zarurati - "uchish
nuqtalari" yaqinligi
"texnologik bo‘shliq"
momentini yaqinlashtiradi
• Texnologiyani tanlash
orqali rivojlanishni
boshqarish mumkin
bo‘ladi
26
evolyutsiya sharoitida innovatsiyalar
nazariyasining asosiy
tendensiyalari yetarlicha to‘liq tahlil qilingan. Tarixiy konteksda
innovatsiyalar nazariyasining asosiy bosqichlarini ob’ektiv va
izchil tahlil qilish innovatsion sohani rivojlantirishning zamonaviy
tendentsiyalarini shakllantirish mantig‘ini
tushunish uchun juda
muhimdir.
Shu bilan birgalikda ko‘plab mualliflar ko‘pincha
innovatsiyalar nazariyasini davriylashtirishda turli xil yondashuvlar
va qarashlarni taklif qilishadi, turli mezonlarni ajratib ko‘rsatishadi
va shu asosda innovatsion rivojlanish tushunchalarini tasniflashni
amalga oshiradilar [5.4].
Shubhasiz, bunday tadqiqotlar ma’lum
darajada innovatsiyalar nazariyasini rivojlantiradi, bu esa o‘quv va
ilmiy maqsadlar uchun foydali bo‘lishi mumkin. Taklif qilingan
variantlarning har biri ilmiy tadqiqot maqsadlariga qarab u yoki bu
muallifning pozitsiyasini aks ettiradi.
Shu sababli innovatsiya
nazariyasining kelib chiqishi,
shakllanishi va rivojlanishi to‘g‘risida tizimli, yaxlit ko‘rinishni
olish uchun bizningcha, tahlilning
ikkita usulidan foydalanish
maqsadga muvofiq: evolyutsion va maqsadli.
Tahlilning evolyutsion usuli asosida innovatsion rivojlanish
qonunlari to‘g‘risida umumiy tasavvurga ega bo‘lish, zamonaviy
tendensiyalar va innovatsiyalar sohasining namoyon bo‘lish
xususiyatlarini chuqur anglashga imkon
beradigan innovatsiyalar
nazariyasining rivojlanish evolyutsiyasining umumiy mantig‘ini
tushunish kerak. Bu yerda tasniflashning asosiy mezonlari tarixiy
yondashuv - tushunchalarni tahlil qilish va tasniflash, maktablar va
nazariyalar tarixiy rivojlanish jarayonida paydo bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: