Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b

 

---

25 
 
 
 
 
 
 
 
Sinish nuqtasi
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Texnologik bo‘shliq
 
 
 
 
3-shakl. Logistik (S-shaklli) egri chiziq bo‘ylab harakatlanish 
asosida texnologiya avlodlarining ketma-ket o‘zgarishi 
Texnologiyaning 
chegarasiga 
erishish 
maqsadga 
samaraliroq erisha oladigan boshqasi yo‘q degani emas. Shu 
sababli yangi natijalarni beradigan texnologiyani (S shaklidagi egri 
chiziqni) tanlash orqali rivojlanishni boshqarish mumkin bo‘ladi. 
Boshqarish - bilimlarni to‘plashni, tahlil qilishni va chegaralarni 
aniqlashni o‘z ichiga oladi. Uning mohiyati bir jarayondan 
ikkinchisiga rasmiy “mexanik” o‘tishda emas, balki yangi 
imkoniyatlardan foydalangan holda erishilgan natijalarning tubdan 
yangi, yuqori darajada ekanigidadir. 
 
5. Innovatsiya nazariyasining asosiy bosqichlari 
Innovatsion nazariya doirasida turli xil tarixiy bosqichlarda 
ob’ektiv iqtisodiy jarayonlar ta’siri ostida asta-sekin turli maktablar 
va tendensiyalar paydo bo‘ldi, ular innovatsiyalar namoyon 
bo‘lishining ko‘p qirrali tomonlarini aks ettirdi va o‘rganib chiqdi. 
Ilmiy va o‘quv adabiyotlarda innovatsion rivojlanishning umumiy 
Texnologiyalar avlodlarining o‘zgarishi 
• Logistik S shaklidagi egri 
chiziq bo‘ylab 
texnologiyaning bir 
avlodidan ikkinchi 
avlodiga o‘tish qonuniyligi 
• "texnologik chegara" ni 
tan olish zarurati - "uchish 
nuqtalari" yaqinligi 
"texnologik bo‘shliq" 
momentini yaqinlashtiradi 
• Texnologiyani tanlash 
orqali rivojlanishni 
boshqarish mumkin 
bo‘ladi 

---

26 
evolyutsiya sharoitida innovatsiyalar nazariyasining asosiy 
tendensiyalari yetarlicha to‘liq tahlil qilingan. Tarixiy konteksda 
innovatsiyalar nazariyasining asosiy bosqichlarini ob’ektiv va 
izchil tahlil qilish innovatsion sohani rivojlantirishning zamonaviy 
tendentsiyalarini shakllantirish mantig‘ini tushunish uchun juda 
muhimdir. 
Shu bilan birgalikda ko‘plab mualliflar ko‘pincha 
innovatsiyalar nazariyasini davriylashtirishda turli xil yondashuvlar 
va qarashlarni taklif qilishadi, turli mezonlarni ajratib ko‘rsatishadi 
va shu asosda innovatsion rivojlanish tushunchalarini tasniflashni 
amalga oshiradilar [5.4]. Shubhasiz, bunday tadqiqotlar ma’lum 
darajada innovatsiyalar nazariyasini rivojlantiradi, bu esa o‘quv va 
ilmiy maqsadlar uchun foydali bo‘lishi mumkin. Taklif qilingan 
variantlarning har biri ilmiy tadqiqot maqsadlariga qarab u yoki bu 
muallifning pozitsiyasini aks ettiradi. 
Shu sababli innovatsiya nazariyasining kelib chiqishi, 
shakllanishi va rivojlanishi to‘g‘risida tizimli, yaxlit ko‘rinishni 
olish uchun bizningcha, tahlilning ikkita usulidan foydalanish 
maqsadga muvofiq: evolyutsion va maqsadli. 
Tahlilning evolyutsion usuli asosida innovatsion rivojlanish 
qonunlari to‘g‘risida umumiy tasavvurga ega bo‘lish, zamonaviy 
tendensiyalar va innovatsiyalar sohasining namoyon bo‘lish 
xususiyatlarini chuqur anglashga imkon beradigan innovatsiyalar 
nazariyasining rivojlanish evolyutsiyasining umumiy mantig‘ini 
tushunish kerak. Bu yerda tasniflashning asosiy mezonlari tarixiy 
yondashuv - tushunchalarni tahlil qilish va tasniflash, maktablar va 
nazariyalar tarixiy rivojlanish jarayonida paydo bo‘ladi.