Samarqand qishloq xo’jalik instituti qishloq xo’jaligini mexanizatsiyalash va mahsulotlarni qayta ishlash fakulteti «Umumiy texnika fanlari va hayot faoliyati xavfsizligi»

Metallarni flyus qatlami ostida yarim avtomatikaviy usulda payvandlash 
Bu usuldan qisqa, uzlukli va istalgan shaklli sifatli choklar bostirishda 
foydalaniladi. Bu usulning yuqoridagi tanishilgan avtomatik payvandlash usulidan farqi 
shundaki, bunda payvandlash elektrod-simini payvandchi qo‘lida zaruriy erga suradi. 
YArim avtomatik payvandlashda shlang tipidagi apparatlardan foydalaniladi. 
17-rasmda bunday apparatning umumiy ko‘rinishi keltirilgan. 
 
 
 
Nazorat uchun savollar
1. Metallarni flyus qatlami ostida payvandlashda flyus sifatida nima ishlatiladi?
2. Shlangli yarim avtomatik payvandlash qurilmasining sxemasini chizing? 
3. Metallarni flyus qatlami ostida avtomatik payvandlashning dastaki usulda 
payvandlashdan avzalliklarini ayting? 
17-rasm.
Shlangli yarim avtomatik payvandlash qurilmasining 
sxemasi: 
1-Elektrod simli kasseta; 2- Uzatish mexanizmi; 3- Egiluvchan 
shlang; 4- Tutqich; 5-Boshqarish shkafi; 6-Tok manbai
 
 

---

22 
7. Mavzu:
Metallarni himoya gazlar muhitida elektr yoy yordimida 
payvandlash 
Reja: 
1. Metallarni himoya gazlari muhitida elektrik yoy yordamida payvandlash
2. Metallarni argon muhitida elektrik yoy yordamida payvandlash 
 
Metallarni himoya gazlari muhitida elektrik yoy 
yordamida payvandlash 
Payvandlashlarning yuqorigi mavzularda tanishilgan flyus 
ostida va elektrik-shlak usullarida ko‘rdikki, payvandlashda yoy 
va metall vannasi flyus yoki shlak qatlami ostida bo‘lib, 
protsessda tashqi muhitdan himoyalanadi. Bu usulda esa 
payvandlash himoya gazlari muhitida olib boriladi. Amalda 
uglerodli, legirlangan, ximiyaviy aktiv metall va ularning 
qotishmalari 
bu 
usulda 
payvandlanadi. 
Bu 
protsessda 
himoyalovchi muhit sifatida inert gazlardan (argon, geliy) va 
aktiv gazlar (azot, uglerod II oksid va boshqalar) dan 
foydalaniladi.
Bu usulning avzalliklariga flyusga zarurat qolmasligi, 
chok metali ximiyaviy tarkibining ta’minlanishi, metallning 
qanday payvandlanayotganini bevosita kuzatilish, istalgan 
holatda chok bostirilishi, choklarni tozalab o‘tirishga hojat 
qolmasligi va boshqalar kiradi. SHuni qayd etish kerakki, gaz 
oqimi metallni sovitib turishi natijasida termik zona qisqarib, 
buyumning 
deformatsiyalanishi 
kamayadi. 
Ayniqsa, 
protsessni avtomatlashtirish mumkinligi ish unumini keskin 
oshiradi.
Sanoatda himoya gazi muhitida metallarni elektrik yoy yordamida 
payvandlashning ko‘proq tarqalgan xillari bilan tanishamiz.