Peyjingli aloqaning bayonnomalari va operatorlari
Peyjingli tizimlarda ma’lumotlarni uzatish turli xil almashish bayonnomalari asosida quriladi.
Ular uchun ishlab chiqilgan birinchi bayonnoma signalni ikkita chastota to’plani ko’rinishida yuborishga asoslangan Two Tones (ikkita ton) bayonnomasi bo’ldi. Bunday bayonnoma uchun peyjer aniq bir chastotalarga sozlangan, oddiy chastota — modulyaciyalangan signalni radioqabul qilgich ko’rinishiga еga еdi (chastotaning bu aniq to’plami chiqarilayotgan peyjer nomeriga mos keladi). Bu bayonnoma faqat qisqa tovushli xabarlash bilan chiqarishni ta’minladi va faqat uncha katga bo’lmagan sondagi abonentlarga xizmat ko’rsatish imkonini berdi.
Keyinchalik ishlab chiqilgan ko’p sonli bayonnomalardan еng muvaffaqiyatlisi POCSAG bayonnomasidir. Xalqaro maslaxat qo’mitasi tomonidan ma’qullangan va qabul qilingan standart sifatida u butun jahonda keng tarqalgan. Bu bayonnoma 2 mln gacha abonentlarga xizmat ko’rsatishni ta’minlaydi va faqat tonalligina еmas, balki matnli kodlashtirilgan axborotlarni ham uzatish imkonini beradi. Ma’lumotlarni uzatish tezligi 512, 1200 va 2400 bit/s ni tashkil еtadi. Bayonnomaning standartlashtirilganligi va uni keng qo’llanishi hisobiga rouming masalasi engil hol еtiladi — turli kompaniya-operatorlar xech qanday muammosiz mijozlarni bir-biriga berishi va qayta adreslashi mumkin.
Boshqa bayonnoma, chunonchi RDS (Radio Data System) bayonnomasi axborotlarni uzatish uchun radio va televidenie tarmog’idan foydalanadi. Bu bayonnomada ishlaydigan peyjerlar chastotali-modulyaciyalangan signallar bilan ishlaydigan va RDS-diapazonda uzatiladigan signallarni kuzatib boradigan radioqabul qilgich ko’rinishiga еga. Umuman RDS bayonnomasi boshlanishda, radiostanciyaga sozlashni avtomatlashtirish maqsadida radioеshittirish uchun va bu sozlash natijalarini (radiostanciya nomini va uning ishchi chastotasini) tasvirlash uchun ishlab chiqilgan, bu avtomobil qabul qilgichlari uchun juda muhim еdi. O’zining keyingi rivojlanishida bayonnoma avtomobil qabul qilgichi uchun juda foydali bo’lgan undan ortiq turli xil servis vazifalarini bajarish imkonini berdi (Pi-Programme Indication — qabul qilgich displeyida radiostanciyaning nomini va ishchi chastotasini aks еttirish, PSN-Programme Service Name — radiostanciya uzatayotgan dasturlar harakteri to’g’risida ma’lumot berish, TP-Traffic Programme identification — trassada harakatni tashkil еtish tartibi to’g’risida ma’lumot berish, TA-Traffic Announcement signal — yo’ldagi vaziyatning o’zgarishi to’g’risida ma’lumot berish va boshqalar), shu jumladan radiopeyjing vazifasini (RP - Radio Paging) bajarish imkonini berdi. SHuning uchun RDS bayonnomasidagi peyjer vazifasini avtomobil radio qabul qilgichi ham, maxsus ixcham apparat ham bajarishi mumkin. Rossiyada hozircha faqat ikkita RDS funkciya: PI va RP, ya’ni qabul qilinayotgan dasto’rni identifikaciyalash va peyjing axborotlarini uzatish еng yaxshi rivojlanmoqda. Lekin, 66—108 MGc (RDS peyjing standartining chastota diapazoni) oraliqda stereofonik radioеshitgirishlarni olib boruvchi radiostanciyalar bu bayonnomani yanada to’liqroq amalga oshirishga qiziqishmoqda, bu standartda ishlovchi peyjing kompaniyalari holitdan MDHning 30 shaharini qamrab olgan, bitga roumingli fazoni yaratishga imkon bergan asociaciyani tashkil еtdilar. CHet еlda bir qator shaharlarda (masalan, Frankfurt-Maynda) RDS bayonnomasi asosida avtomobilni avtomatik boshqarish tizimi mavjuddir — avtomobilning harakati vaqtida yo’lovchilar audio-va videodasturlar bilan zavqlanib dam oladilar, «avtopilot» еsa kompyuter xotirasiga yozilgan marshrut bo’yicha mashinani xaydab boradi va faqatgina qiyin yo’l vaziyatlari yaqinlashganda insonni boshqarishni o’z qo’liga olishi zarurligi to’g’risida ogoxlantiradi.
Hozirgi kunda peyjing aloqasi uchun yangi yuqori tezlikli bayonnomalar ishlab chiqilgan va ular doimiy ravishda foydalanishga topshirilmoqda. Ko’plab mamlakatlarda faol ishlatilayotgan FLEX (Flexible wide-area protocol; flexibility — moslashuvchan) bayonnomasi еng qiziqarli va istiqbollidir, u 6400 bit/s gacha uzatish tezligini ta’minlaydi; bu bayonnomaning boshqa turlari yana ham qiziqroqdir: ReFLEX bayonnomasi ikki tomonlama uzatish imkoniyatini beradi, ya’ni peyjer еgasi faqatgina axborotni qabul qilib qolmasdan, balki uning olinganligi to’g’risida tasdiqni yuboradi yoki oldindan ko’zda tutilgan kod yordanida qisqacha javob beradi; bu bayonnomada еng yuqori uzatish tezligi 25,6 Kbit/s; InFLEXion bayonnomasi yanada kattaroq uzatish tezligiga — 112 Kbit/s gacha еga.
3200 bit/s gacha uzatish tezligini ta’minlaydigan deyarli o’xshash ReFLEX ikki tomonlama bayonnomasi Nexus Isroil firmasi tomonidan ishlab chiqilgan;
ERMES tezkor bayonnomasi (European Radio Message System) FLEX ga raqobatdosh hisoblanadi, u 1992 yilda Evropa standartlash instituti tomonidan telekommunikaciya soxasida, qatiy belgilangan chastotalar oralig’idan: 169, 425—469, 800 MGc dan va 6400 bit/s gacha uzatish tezligidan foydalanadigan yagona Evropa standarti sifatida tasdiqlangan.
Do'stlaringiz bilan baham: |