|
Infratuzilma resurslari
quyidagi guruhlarni o‘z ichiga oladi: transport
ta’minoti, joylashtirish tizimi, ovqatlantirish tizimi, suviner mahsulotlari ishlab
chiqarish tizimi. Hozirgi kunda turizmni rivojlanishini turizm infratuzilmasini
jadallashuvisiz ko‘rish mumkin emas. Chunki mavjud turistik resurslardan
samarali foydalanishda bu resurslarning o‘rni benihoya katta ahamiyatga ega.
4.3. Turistik resurslar va turistik akvatoriya
Turistik hudud yoki akvatoriya – bu qimmatli bo‘lgan turistik resurslar,
turistik mintaqa tarkibida ajratib ko‘rsatiladigan turistik ehtiyojlar ob’ektini reestr
va kadastrlarda hamda boshqa hujjatlarda qayd qilish bilan turizm maqsadlarida
foydalanish bilan ma’lum geografik o‘rindagi majmuali turistik resurslar
ko‘rinishidan iborat.
65
Hudud – quruqlikda yoki yer ostida bo‘lishi mumkin. Quruqlikdagi, yer
ustidagi hudud qo‘shimcha tushuntirishni talab etmaydi. Yer osti hududi mos
ravishda shaxta va tog‘ ishlanmalarida g‘arshunos turizmini sevuvchilar uchun
resurs vazifasini o‘taydi. Masalan, turistlar Logannasburg (JAR) dagi oltin konlari
shaxtalariga va olmos konlariga tashrif buyuradilar. Ba’zi shaxtalar faqatgina
ekskursiya maqsadlarida emas, balki yer ostida tabiat yaratgan o‘ta o‘ziga xos
iqlimda davolanish maqsadalarida foydalaniladi. Bunga misol qilib, Alp tog‘idagi
eski oltin qazib olinadigan shaxtadagi Bad Gastoyi joyini ko‘rsatish mumkin
(yuqori temperatura va yuqori namlikdagi radion ingalatsiyasi).
G‘orlarga tashrif – g‘orshunoslik turizmi va ekskursiyaning eng keng
tarqalgan turlaridan biri hisoblanib, faqatgina Gresiyada turistlar tashrif buyurishi
mumkin bo‘lgan 3500 ga yaqin g‘orlar hamda undan ham ko‘proq tashrif
buyuradigan g‘orlar mavjud. Ulkan g‘orlar Meksika, AQSH, Janubiy Afrika,
Rossiya va boshqa davlatlarda, hattoki o‘zimizda ham mavjud. Bugungi kunda
O‘zbekiston Respublikasi tog‘ tizmalari va hududlarida turli xildagi 400 dan ortiq
g‘orlar mavjud.
Akvatoriya –muhim turistik resurs hisoblanadi. Suv insonga oziqlanish
vositasi sifatida zarur va shu sababli tanishuv yoki sarguzashtli ma’noda bu juda
qiziq hisoblanadi. Dunyoda maska bilan unchalik chuqur bo‘lmagan chuqurlikda
va akvalang bilan 70m chuqurlikkacha tushuvchi suvosti turizmining 50 mln. ga
yaqin ishqibozlari mavjud. Katta Bar’er rifi suv osti qoyalari Avstraliya milliy
boyligi hamda jahon ahamiyatiga molik akvapark deb e’lon qilingan. Ikkinchi
kichik Bar’er qoyasi Beliz qirg‘oqlarida joylashgan hamda suvosti dunyosi
ishqibozlari va suvosti sarguzashtlarini sevuvchilar uchun haqiqiy jannat bo‘lib
hisoblanadi.
Qizil
dengiz
suvostida
suzuvchilar
uchun
cheklanmagan
imkoniyatlarni tug‘diradi va kurortda dam oluvchilar ko‘ngil yozishining ajralmas
qismi bo‘lib hisoblanadi.
Qadimgi suvosti boyliklarni izlab topish, oltini bilan cho‘kib ketgan
kemalarni qidirish bugun turizmning muhim turini tashkil etadi. Gresiya, Kipr,
Italiya, Turkiya kabi O‘rta Yer dengizining boshqa davlatlari o‘z suvosti
66
xazinalaridan faol, oqilona foydalanadilar. Suvdagi hayvonot dunyosini va marjon
suvosti qoyalarini kuzatish uchun turistik suvosti qayiqlaridan hamda deyarli
barcha dengiz bo‘yi turistik markazlarida mavjud bo‘lgan suvning tubi musaffo
tarzda ko‘rinib turadigan kemalardan foydalaniladi. Maxsus turistik suvosti
qayiqlari Bermud, Kanar orollari, Qizil dengiz, Bolear orollarida va Ispaniyaning
Kosta-Bravo kurortli qirg‘oqlarida mavjud. Cho‘kib ketgan kemalarni izlab topish
– sarguzashtli turizmning ommabop turi hisoblanadi.
Muhim turistik resurslar bo‘lib antiqa-noyob madaniy qurilmalar,
piramidalar, mavzoleylar, haykallar, ibodatxona me’moriy ansambllar, parklar,
muzey kolleksiyalari, zamonaviy qurilmalar – osmono‘par binolar, to‘g‘onlar va
boshqa gidrotexnik qurilmalar hamda boshqa ob’ektlar hisoblanadi. Qanchalik
taajublanarli bo‘lmasin, turizmni o‘ziga tortuvchi kuchi barcha asrlarda mavjud
bo‘lgan qabristonlar ham, Misrda qurilgan minglab piramidalar ham turizm
doirasida tasarruf qilinmoqda. «Dunyoning yetti mo‘’jizasi»: Misr ehromlari,
Bobilning osma bog‘lari, Artemida ibodatxonasi, Galekarnas maqbarasi, Quyosh
xudosi, Gelios haykali, Aleksandr Mayoqi, Olimpiya xudosi Zevs haykali ro‘yxati
miloddan avvalgi ikkinchi asrda yashab o‘tgan grek arxitektori Antipar Sidonskiy
tomonidan tuzilgan edi. Bugungi kunda YUNESKO mutaxassislari fikricha,
dunyoda 800 dan ortiq mo‘’jiza deb atashga loyiq yodgorliklar mavjud ekan.
Shvesariyalik kinorejessyor Bernard Veberning tashabbusi bilan 2007 yilda
dunyoning yangi yetti mo‘’jizasini aniqlash bo‘yicha telefon va internet orqali
so‘rov o‘tkazildi. Mazkur so‘rovga sayyoramizning turli mamlakatlaridan 100
mln.dan ortiq kishi javob berdi
6
.
Ovoz berish natijalari 2007-yil 7- iyul kuni soat 7 da Portugaliyaning Lissabon
shahridagi 50 ming kishidan ziyod tomoshabin to‘plangan stadionda dunyoning
yangi yetti mo‘’jizasi tantanali ravishda e’lon qilindi. Unga quyidagi tarixiy
yodgorliklar kiritildi: Buyuk Xitoy devori, Rio-de-Jineyrodagi Iso Masih haykali,
Ay-Petri (Petra) tosh shahri, Machu-Pikchudagi inklarning tosh shahri, Chichen-
Itsadagi mayyalar ibodatxonasi, Rim kolizeyi va Tojmahal.
6
Гадоев К., Бердиева С. Сайёрамиз мўъжизалари. –Т.: «Ўзбекистон» 2012. -81б.
67
Do'stlaringiz bilan baham: |
