Samarqand iqtisodiyot va servis instituti turizm: nazariya

223

---

Turizm industriyasining tarkibiy qism lari
T asn iflan ad ig an   belgilar
T asn iflan ad ig an   belg ilarn in g
tu r la r i
1.1.  T uroperatoiiar
i   1.2.  T uragentliklar 
'   1.3.  K asaba uyushm alari
2.1.  Fillar,  tuyalar,  otlar,  eshaklar,  itlar 
kabi  hayvonlarda
2.2.  M exanik  harakat  vositalaridan  (velo- 
siped,  avtom obil,  avtobus,  tem ir yo 'Id an )
j  
2.3.  H avoda  harakatlanish  vositalaridan 
'   (havo transportidan)
2  4.  Suv  transportidan  -   sollar,  daryo  va 
dengiz,  suv  usti  v a  suv  osti kem alaridan  foy- 
daianish
3.1.  O teflarga, m ehm onxonalarga
3.2.  M otellarga
3.3.  P ansionatlarga
3.4.  K em pinglarga
3.5.  P alatkalarga 
►
 3.6.  R oteilarga
3.7.  Boteliarga
3.8.  S anatoriylarga
3.9.  Flotellarga
3.10.  X osteilarga
3.11.  O tel-klublarga
3.12.  T urbazalarga
3.13.  T uristik uylarga
3.14.  A partam entlarga
4.1.  K afelarda
4.2.  B arlarda
4.3.  R estoranlarda
4.4.  Sharq taom lari  oshxonasida
4.5.  G ‘arb  taom lari  oshxonasida
4.6.  Y evropa taom lari  oshxonasida
4.7.  M illiy taom lar oshxonasida
4.8.  Pavilonlarda
4. T u ris tla m i  ovqatlantirish
«— 4  
—
3. T u ris tla m i joylaslitirish
2. T u ris tla m i  tashisb transport!
1. Tashkillashtirish
224

---

5. T u ristla rn i sayohat joylari 
bilan  tam sbtirish
6. T u ristlarn in g  bo‘sh vaqtini 
m azm unli o'tkazish
5.1.  T arix iy -m e’m oriy o b id alar biian
5.2.  M ustaqillik  inshootlari bilan
5.3.  A rxeologik  qazilm afar bilan
5.4.  G ‘aroyib  voqealardan  qolgan  qoldiqlar 
bilan
5.5.  K o 'rk am   b o g 'la r bilan
5.6.  X ushm anzara to g i a r  bilan
5.7.  O rom baxsh suv  havzalari  bilan
6.1.  H ar xil  sport inshootlarida
6.2.  K ino-teatrlarda
6.3.  Teatrlarda
6.4.  K onsertlarda
6.5.  H ar xil  tin ch -o su d ajo y iard a
T uroperatorlar  turistik  m ahsulotni  shakllan- 
tirishni,  uni  bozor  tom on  harakatini,  shu­
ningdek, 
reafizatsiya 
qilinishini 
ta ’m inlovchi  yuridik shaxsdir.
B u  iste ’m olchiga  --  turistga  yoki  m ijozlarga 
avrim   turistik  xizm atlar  va  turlam i  chakana 
sotish  funksiyasini  am alga  oshiruvchi  kor- 
x o n a yoki jism o n iy   shaxsdir.
-  T ransfert,  k o ‘p  h o llard a  avtobus,  tu- 
ristlam i  jo 'n a tis h   jo y id ag i  asosiy  tashuv- 
chiga  yetkazib  berish,  turistlarni  aeroport 
term inalidan,  vokzaidan  m ehm onxonaga  el- 
tish  ham da  xuddi  shu  operatsiyalam i  tu ­
ristlar  V atanlariga  qaytayotganlarida  baja- 
rish;
-  B orishiari  kerak  b o 'lg a n   uzoq  m aso- 
falarga  eltish;
-  A vtobus 
v a 
tem ir 
y o ‘l 
turlarida 
m arshrut  b o 'y ic h a  olib yurish,  b u nda tashish 
bosqichi  asiida  turning  zaruriy  v a   asosiy 
elem enti  b o la d i,  tashish  vositalari  esa, 
k o ‘p in ch a  tunash  jo y larig a  aylanadi,  bunga 
dengiz  sayohatiga  doir  m arshrutlam i  ham  
kiritish  m um kin.
225

---

13.1.1-rasm. Turizm industriyasining tarkibiy qismi.
X
T u riz m   in fra tu z ilm a sin in g  ta rk ib iy  q ism lari 
j
>—
i
T asn iflan ad ig an   belgilarning 
tu r la ri
I.  Bino va inshootlar 
tizimi
H
Turizm  faoliyatiga xizmat qiladigan  mehmonxona, 
dam  olishga  va  sog'lomlashtirishga  mo'ljallangan 
bino va inshootlar
2. S u g 'u rta  qilish
h
2.1. T uristlam ingsog'ligini
2.2.  Turistlaming hayotini
2.3.  Turistlaming mol-mulkini
3. Xavfsizligini  ta ’m inlash
h
3.1.  Chet-elda sayohatlar paytida ta’minlash
3.2.  Mehmonxonada  yashash  va  ovqatlanish  ja- 
rayonida
4.  M ol-mulkini  q o ‘riqlash
— s.
— и
4.1.  Turistning mol-mulkini qo‘riqlash
4.2. T uristlaming jihozlarini qo‘riqlash
226

---

T uristik  resurslardan  foydalanishni  ta ’m inlovchi 
avtom obil  v a   tem ir  y o ‘llar,  y o ‘l  h arakatini,  havo 
y o ‘llarini,  dengiz  v a  daryo  yoMlarni  harakatini 
tartibga  soluvchi,  issiqlik,  suv,  elektr  va  telefon 
aloqalari  b ilan   ta ’m inlash  va  boshqa  kom m u­
5. M uhandislik va 
kom m unikatsiya tizimi
H
nikatsiya tarm oqlari.
6. B ank va  moliyaviy 
tashkilotlari
7. A xborot xizmati.
8.  Z am onaviy  kom pyuter 
xizmati
9. G id-ekskursiya 
xizm atlari
V aiyuta  alm ashtirish  shoxobchalari,  bank  va  in- 
v estitsiya fondlarining xizm atlari.
Sayohat  hududining  qonun-qoidalari,  odatlari, 
m e h m o n d o 'stlig i  haqidagi  q o ‘shim cha  m a’lum ot- 
larga,  shuningdek,  o ‘sh a jo y n in g   xaritasiga,  trans­
port  m agistrallari  sxem asiga  m uhtoj  b o ia d i  Sa­
yohat  va tu ristlarn in g  sarguzashtlari  haqidagi  m a ’­
lum otlar  om m abop  v a  m axsus  adabiyotlar  k o 'ri- 
nishida  chop  etiladi  v a   bu  holat  turistlarni  sayohat 
qilishga chorlaydi.
Internet  tam ioqlari,  G A T,  bronlashtirish  dasturlari. 
S ayohat  chiptalari  va  xizm atlar  uchun  to io v la m i 
oldindan tay in lab  q o ‘yish.  E lektron tijorat.
-   turistlar guruhini  boshqaradi;
-   diqqatga  sazovor jo y la rg a   ekskursiya  o 'tk a - 
zadi;
-   eksk u rsiy a  m avzusini,  m arshrutini  ishlab 
chiqadi;
-   m avzu b o 'y ic h a  m ateriallar to 'p lay d i;
-   ekskursiyaning  m atnini  tuzudi,  m ateriallam i 
h ik o y a qilib beradi;
-   “ gid p ortfeli”ni tahlaydi;
-   ish  ja ray o n id a  yuqori  darajadagi  m uloqot 
m adaniyatini  talab  qiladi.