Samarqand iqtisodiyot va servis instituti marketing kafedrasi

Elektron tijoratga yo’naltirilgan xavflarining bir necha turi mavjud: 

• 
  Tizimga tashqaridan kirish.
  
• 
  Kompaniya ichida noqonuniy kirish.
  
• 
  Axborotni qasddan o’g’irlash va o’qish.
  
• 
  Ma’lumotlarni yoki tarmoqlarni qasddan buzish.
  
• 
  Foydalanuvchini noto’g’ri (firibgarlik maqsadi bilan) identifikasiyalash.
  
• 
  Dasturiy-apparat himoyasini buzish.
  
• 
  Foydalanuvchining bir tarmoqdan boshqasiga noqonuniy kirishi.
  
• 
  Virusli hujumlar.
  
• 
  Xizmat ko’rsatishdan bosh tortish.
  
• 
  Moliyaviy firibgarlik.
  

Ushbu xavflarga qarshi turli texnologiyalarga asoslangan bir qator usullardan foydalaniladi, bular: shifrlash – ma’lumotlarni o’qilishi yoki o’zgartirilishiga to’sqinlik qilish uchun kodlash; jo’natuvchi va oluvchi shaxsining haqqoniyligini tekshiruvchi elektron imzolar; elektron kalitlardan foydalanadigan stealth-texnologiyalar; brandmauerlar, virtual va xususiy tarmoqlar.
Himoyalash usullaridan birortasi ham universal hisoblanmaydi, masalan, brandmauerlar viruslar mavjudligiga tekshirish o’tkazmaydi va ma’lumotlar yaxlitligini ta’minlashga qodir emas. Avtomatik himoyani buzishga qarshi qaratilgan mutlaq ishonchli usul mavjud emas va uni buzish ertami-kechmi amalga oshiriladi. Biroq bunday himoyaning buzilishi, o’z o’rnida, uning sifatiga bog’liq. E’tirof etish kerakki, Internetdagi ulanishlar va ilovalarning himoyasi uchun dasturiy va apparat ta’minotlar ko’p vaqtdan beri ishlab chiqilmoqda, biroq ushbu yangi texnologiyalar bir maromda joriy qilinmayapti.