Samarqand iqtisodiyot va servis instituti fakultet: Servis va turizm Kafedra

 Turizm sohasida ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarni tartibga soluvchi 

institutsional muhit 



 

O’zbekiston  Respublikasining  qonunlari.  Xususan,  O‘zbekiston 

Respublikasining  ―Iste‘molchilarning  huquqlarini  himoya  qilish  to‘g‘risida‖gi 

(1996y.),  ―Turizm  to‘g‘risida‖gi  (1999y.),  ―Mahsulotlar      va  xizmatlarni 

sertifikatlashtirish  to‘g‘risida‖gi  (1993y.),  ―Sug‘urta  faoliyati  to‘g‘risida‖gi, 

―O‘zbekiston  Respublikasi  davlat  chegarasi  to‘g‘risida‖gi  (1999y.),  ―Alohida 

faoliyat turlarini litsenziyalashtirish to‘g‘risida‖gi (2000y.) qonunlari; 



 

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari va qarorlari; 



 

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari; 



 

“O’zbekturizm”MKning  (hozirda  O’zbekiston  Respublikasi  Turizmni 

rivojlantirish davlat qo’mitasining) buyruqlari va qarorlari; 



 

Boshqa vazirlik va idoralarning huquqiy hujjatlari. 

Ayniqsa,  turizm  bozorida  turistik  faoliyatni  huquqiy  ta‘minlash  va  tartibga 

solishda  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  farmonlari  va  qarorlari  va 

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari muhim o‘rinni egallab 

kelmoqda  O‘z  navbatida,  ―O‘zbekturizm‖  MK

 

(turizmni  rivojlantirish  davlat 

qo‘mitasi)  buyruqlari va farmoyishlari turizmning yaxlit tizim sifatidagi faoliyatini 

muvofiqlashtiruvchi me‘yor-institutlar sifatida xizmat qilib kelmoqda. 

Shu  bilan  bir  qatorda,  mamlakatimizda  turizm  sohasining  huquqiy 

ta‘minotini  takomillashtirish  borasida  bir  qator  masalalar  o‘z  yechimlarini 

kutmoqda. 

Xususan, 

O‘zbekiston 

Rsepublikasining 

amaldagi  ―Turizm 

to‘g‘risida‖gi  Qonuniga  zamonaviy  turistik  munosabatlar  nuqtai  nazaridan  kelib 

chiqib, o‘zgartirishlar va qo‘shimchalar kiritish maqsadga muvofiqdir  

                                                           

. 

---

23 

 

Xalqaro  miqyosda  turistik  faoliyatni  tartibga  solish  amaliyoti  davlatlarning 

turizm 

masalalari 

bo‘yicha 

xalqaro 

konvensiyalar, 

deklaratsiyalar 

va 

shartnomalarga  qo‘shilishi,  ularning  xalqaro  turistik  dasturlar  va  loyixalardagi 

ishtiroki,  hukumatlararo  xamkorlik  shartnomalarini  tuzishi  xamda  turizmni 

rivojlantirishdagi  miliy  konsepsiyalarni  shakllantirishi  va  milliy  turizmga  oid 

qonunchilikni  ishlab  chiqishda  xalqaro  xujjatlardagi  asosiy  tamoyil  va  qoidalarni 

inobatga olishi orqali amalga oshiriladi.  

Mamlakatimizda  turizm  sohasiga  oid  ijtimoiy-iqtisodiy  munosabatlarni 

tartibga  solishda  xalqaro  huquqiy  aktlar  alohida  ahamiyatga  ega  bo‘lib,  ularni  bir 

nechta guruhlarga bo‘lib o‘rganish mumkin. 

Ushbu  me‘yoriy  aktlarning birinchi guruhiga  O‘zbekiston Respublikasining 

xorijiy  mamlakatlar  bilan  turizm  sohasida  hamkorlik  qilish  bo‘yicha  kelishuvlari 

hamda turizm sohasidagi xalqaro idoralararo shartnomalar kiradi.  

Xalqaro  me‘yoriy  aktlarning  ikkinchi  guruhiga  xalqaro  konvensiyalar 

kiritilib, xalqaro turizm bozorining sub‘ektlari o‘rtasidagi shartnomaviy-kelishuvga 

oid aloqa va munosabatlarni tartibga soluvchi hamda xalqaro miqyosda tan olingan 

qoidalarni o‘rnatuvchi me‘yoriy-institut sifatida xizmat qiladi.  

Xalqaro  me‘yoriy  aktlarning  uchinchi  guruhiga  BMT  kabi  xalqaro 

tashkilotlarning,  BMT  tizimidagi  ixtisoslashtirilgan  muassasalarning,  masalan, 

Butunjahon  Turizm  Tashkilotining  va  boshqa  xalqaro  tashkilotlarning  qarorlari 

(rezolyusiyalari) hamda turizm bo‘yicha Xalqaro konferensiyalarda qabul qilingan 

xalqaro dekloratsiyalar kiritiladi.  

Xalqaro  me‘yoriy  aktlarning  to‘rtinchi  guruhiga  BTT  ning  hamda  boshqa 

xalqaro  tashkilotlarning  turizm  sohasiga  oid  tavsiyanomalari  kiritiladi  (masalan, 

BTT ning turistik statistikani soddalashtirishga oid tavsiyalari).  

          Mustaqillikning  dastlabki  kunlaridanoq  mamlakatimizda  turizm  faoliyatiga 

asosiy davlat siyosati darajasida qaraldi. Soha rivoji uchun barcha zarur tashkiliy-

huquqiy  mexanizm  vujudga  keltirilib,  muhim  me‘yoriy  hujjatlar  qabul  qilindi  va 

bugungi  kunga  qadar  takomillashtirilib  borilmoqda.    Bularning  barchasi,  hozirgi 

kunga kelib, O‘zbekiston  Respublikada turizm  sohasini davlat tomonidan tartibga 

---

24 

 

solishning  barcha  zaruriy  institutlari  shakllanishi  va  takomillashib  borishining 

asosini tashkil etadi