Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

Ekskursiya xizmatining to‘liq vaqti.
10 Емельянов Б.В. «Экскурсоведение» Уч.пос. М. 2006
69

---

Har qanday ekskursiya xizmatini yuqoridagi sxema bo'yicha tuzish 
ekskursiyajarayonining ta’limiy va 
tarbiyaviy 
ahamiyatini oshiradi.
4.2. Ekskursiya xizmatining maqsadi, vazifasi va
mavzusini aniqlash
Yangi ekskursiya xizmatini tayyorlash jarayoni uning aniq 
maqsadini belgilashdan boshlanib, mualliflarga keyinchalik 
ekskursiya xizmatini tashkillashtirishga yordam beradi. Gidning 
hikoyasi ham ushbu maqsadga bo‘ysunadi. Ekskursiya xizmati­
ning bir nechta maqsadlarini sanab o‘tamiz: ekskursantlami vatan- 
parvarlik ruhida tarbiyalash, ijtimoiy foydali mehnatga chorlash, 
boshqa millatlar madaniyatiga hurmat hissini uy g ‘otish, estetik tar- 
biya, dunyoqarashni kengaytirish, ilm-fan va m adaniyatto£g‘risida 
qo‘shimcha m a’lumotlar berish va boshqalar.
Bir xii ekskursiyalar bo‘lmaydi, ular eng aw alo mavzusi bilan 
farqlanadi. Mavzu biror nimaning mazmuniga tegishli tushuncha- 
dir. Ekskursiya xizmatining mavzusi obyektni ko‘rsatish va hikoya 
qilishning predmeti hisoblanadi.
Ekskursiya xizmati mavzusi uning mazmunini qisqa va lo‘nda 
ifodalaydi. Mavzuni tanlash potensial talabga, aniq buyurtmaga 
maqsadli yo'naltirilgan bo‘lishi mumkin. Mavzu ekskursiya xiz- 
matining obyekti va mavzularni birlashtiruvchi negiz hisob­
lanadi. Ijodiy guruh ekskursiya xizmatini tayyorlash jarayonida 
obyektlarni mavzuga oid ma’lumotlar bilan solishtiradi. Obyekt­
lar tanlash masalaning bir tomoni, mavzuni to‘l?q va ishonchli 
yoritib beruvchi aniq ma’lumotlami topish ham muhimdir. Ishchi 
guruhning ko‘p oylik mehnati natijasida yangi mavzudagi ekskur­
siya xizmati tayyor b o ‘ladi. Ekskursiya xizmati mavzusi obyekt­
larni ko‘rsatish va mazmunli hikoya qilish bilan uzviy bog‘langan 
bo‘ladi va uning mazmunini boyitadi. Ekskursiya xizmatining tar- 
qoq qismlarini mavzu birlashtiradi, obyektni qanday ko‘rsatish va 
qaysi ma’lumotni hikoya qilish kerakligiga yo ‘naltiradi.
70

---

Ba’zi obyektlarni bir nechta ekskursiya xizmatlarida ko‘rsatish 
mumkin. Masaian, Sarnarqand viloyatidagi «Registon» maydoni 
haqida ekskursiya xizmati mavzusidan kelib chiqib, turli hajmda 
m a’lumotlar berish mumkin. Guruh harakatlanadigan yo‘l ustidan 
ekskursiya xizmatining mavzusiga tegishli bo‘lmagan obyektlar 
«chiqib turadi». Ushbu obyektlar haqida ma’lumotlar qiziqarli 
bo'lishi mumkin, lekin yoritilayotgan mavzu uchun ikkinchi da- 
rajali bo‘ladi va' gid ular haqidagi savollarga faqatgina qisqa javob 
beradi. Har bir mavzu kichik mavzulardan tashkil topadi. Mav- 
zuostilar to‘liq va mantiqiy tugallangan bo‘lishi lozim.