Samarqand iqtisodiyot va servis instituti buxgalteriya hisobi va audit kafedrasi

4-Mavzu: Korxona buxgalteriyasi, buxgalteriya apparati strukturasi, bosh hisobchining va buxgalterning funksional vazifalari bilan tanishish

Buxgaleriya aparati buxgalteriya ishini jamlangan holati hodimlarini ish faoliyatini tushuniladi.O’zbekiston Respublikasi buxgalteriya to’g’risidagi nizom va belgilangan tartibda amalga oshirilib kelmoqda .Ushbu nizom O’zbekiston Respublikasi hududida yuridik shaxs hisoblangan korxona va tashkilotlar va ular kishga bo’ysinishi va mukchilik shaklida qattiy nazar shu jumladan chet el investitsiyalarini ishtirokida tashkil etilgan korxonalar faoliyati bilan yaqindan tanishib borishi lozim. Korxonalar buxgalteriya hisobining raxbari boshchiligida buxgalteriya hisobi xizmatlarini tashkil etish yoki shartnoma asosida jalb etilgan buxgalter xizmatidan foydalanish, buxgalteriya hisobini yuritishni ixtisoslashtirilgan tashkilotga (auditorlik tashkilotlari, soliq maslaxatchilari tashkilotlari va ustavid buxgalteriya hisobini yuritish bo’yicha xizmat ko’rsatish nazarda tutilgan boshqa tashkilotlar) shartnoma asosida yuklash shakillaridan birini qo’llagan holda korxona buxgalteriyasini yuritadi. Bugalteriya balansi – bu korxona mablag’lari va ularning manbasi ma’lum sanaga pul birliklarida guruhlash usulidir.U buxgalteriya xisobi uslubiyatining asosiy usullaridan biri hisoblanadi. Buxgalteriya balansining asosiy xususiyatlaridan biri – bu aktiv va passiv qismlari moddalari bo’yicha summaning bir – biriga o’zaro tengligidir. Bu tenglik korxona balansining aktiv va passiv qismlarida bir xil hajmdagi mablag’larni har hil ko’rinishda, ya’ni aktiv tomonda mablag’lar turlari bo’yicha va passiv tomonda esa manbalar bo’yicha aks ettirilganligini anglatadi. Bunda aktiv va passiv qismlarning umumiy summalari ham balans so’zi bilan ifidalanadi. Buxgalteriya balansining chizma ko’rinishi quyidagi shaklga ega: