Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

VI.
 
Shuningdek, 
tijorat 
banklarining 
kreditlarini 
boshqarishda 
tasniflangan kreditlar tarkibini yaxshilash usulidan ham foydalaniladi.
Bunda asosiy eʻtibor tasniflangan kreditlar tarkibida shubhali va umidsiz 
kreditlar salmogʻini pasaytirish hisobidan yaxshi va standart kreditlar salmogʻini 
oshirishga qaratiladi. 
Respublikamizda toʻlovlarning maqsadli ketma-ketligi qoʻllanilayotgan 
hozirgi sharoitda davlat soliq xizmatiga solishtirish dalolatnomasisiz inkasso 
qoʻyish va soliq toʻlovlarini avans tariqasida undirish huquqining berilganligining 
tijorat banklari tomonidan berilgan kreditlarni oʻz vaqtida undirishga toʻsqinlik 
qilayotganligi bu boradagi dolzarb muammolardan biri hisoblanadi.
Shuningdek, tijorat banklari tomonidan iqtisodiyotning real sektoriga 
berilgan xorijiy valyutalardagi kreditlarning qaytmasligi muammosi ham mavjud. 
Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti SH.M.Mirziyoyev ta‘kidlaganidek, 
―xalqaro moliya institutlarining kreditlari, ayniqsa, loyihalar buyurtmachilari 
boʻlmish Respublika yoʻl jamgʻarmasi va ―Oʻzkommunxizmat‖ agentligi 
tomonidan samarasiz ishlatilmoqda. Chunki ularning faoliyatida tizim, nazorat va 
mas‘uliyat yoʻq‖
15
. 
Haqiqatdan ham, yirik investitsiya loyihalarini amalga oshirishdagi 
xatoliklar, suisteʻmolliklar tijorat banklari faoliyatiga va bank infratuzilmasiga 
nisbatan salbiy taʻsirni yuzaga keltirmoqda. 
Shu oʻrinda taʻkidlash joizki, 2017-yilning 5-sentabridan boshlab amalga 
oshirilgan valyuta siyosatini liberallashtirish banklar faoliyati va bank 
infratuzilmasiga nisbatan salbiy taʻsirni yuzaga keltirdi. 
15
Мирзиѐев Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар 
фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. – Тошкент: Ўзбекистон, 2017. – 28-бет. 

---

64 
2017-yilning 5-sentabridan boshlab, valyuta siyosatini liberallashtirish 
talablaridan kelib chiqqan holda, soʻmning 1 AQSH dollariga nisbatan nominal 
almashuv kursi 8100,00 soʻm qilib belgilandi. Bu esa, bungacha amal qilgan 
almashuv kursidan qariyb ikki barobar yuqoridir. Natijada, iqtisodiyotning real 
sektori korxonalarining importni toʻlash va xorijiy valyutalardan olingan bank 
kreditlarini qaytarish bilan bogʻliq boʻlgan xarajatlarining keskin oshishiga olib 
keldi. Oqibatda, import hajmini qisqarishi va xorijiy valyutadagi kreditlarni 
qaytara olmaslik ehtimoli kuchaydi.