Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

Quyidagi chora-tadbirlarni: 

---

22 
1)
bank 
faoliyatini 
tartibga 
soluvchi 
zamonaviy 
tamoyil 
va 
mexanizmlarni joriy qilish, ularning samarali faoliyat koʻrsatishiga yoʻl 
qoʻymayotgan toʻsiqlarni bartaraf etish; 
2)
naqdsiz hisob-kitoblar hajmi va qamrovini oshirish, shu jumladan, 
iqtisodiyot sohalarida toʻlovlarning zamonaviy elektron shakllarini joriy qilish va 
tadbirkorlik subyektlarini ragʻbatlantirish, shuningdek, bankdan tashqari aylanmani 
qisqartirish; 
3)
bank 
kassalariga 
naqd 
pul 
tushumlarini 
ragʻbatlantirish 
mexanizmlarini takomillashtirish. 
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 12-sentabrdagi PQ-3270-
sonli ―Respublika bank tizimini yanada rivojlantirish va barqarorligini oshirishga 
doir chora-tadbirlar toʻgʻrisida‖gi qarorida bir qator vazifalar belgilandi: 
I.
Tijorat banklarini ularga xos boʻlmagan funksiyalardan ozod qilish 
maqsadida tijorat banklarining quyidagi vazifalari bekor qilindi: 
1)
xoʻjalik yurituvchi subyektlarining muddati oʻtgan debitor va kreditor 
qarzdorligi shakllanishi ustidan nazorat qilish; 
2)
xoʻjalik yurituvchi subyektlar tomonidan olingan naqd pullarni 
maqsadli ishlatilishi ustidan nazorat qilish vazifalarini bekor qilish; 
II. Tijorat banklari faoliyatiga umumeʻtirof etilgan zamonaviy meʻyorlar, 
standartlar va baholash koʻrsatkichlarini joriy qilish, bank-moliya tizimini xalqaro 
reyting tashkilotlari baholashi asosida baholash koʻrsatkichlarini yanada 
takomillashtirish. 
III. Bank nazoratining xalqaro prinsiplari asosida tijorat banklari kapitalining 
yetarliligi, likvidliligi va barqarorligi boʻyicha talablarning bajarilishini taʻminlash; 
IV. Bazel qoʻmitasining talablarini hisobga olgan holda bank risklarini 
baholash va boshqarish tizimini takomillashtirish;
V. Banklarning raqobatbardoshlik darajasini oshirish va banklarni ilgʻor 
bank amaliyoti asosida faoliyat yuritadigan tizimga aylantirish; 
VI. Aholining bank-moliya xizmatlari sohasida moliyaviy savodxonligini va 
huquqlarini himoya qilish darajasini oshirish; 

---

23 
VII. Aholining mamlakat bank tizimiga boʻlgan ishonchini oshirish, 
mijozlarning bank xizmatlariga boʻlgan ehtiyojlarining doimiy monitoringini 
amalga oshirish, bank xizmati koʻrsatish madaniyatini oshirish.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 13-sentabrdagi ―Pul-
kredit siyosatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida‖gi PQ-3272-
sonli Qarorida belgilangan chora-tadbirlar, xususan, pul-kredit siyosatini 
rivojlantirish va amalga oshirish konsepsiyasini ishlab chiqish (oʻrta muddatli); 
majburiy zahira talabnomalarini takomillashtirish, ochiq bozorda REPO 
operatsiyalarini amalga oshirish; isteʻmol baholari indeksini hisoblashni 
takomillashtirish; inflyatsiyaning omilli tahlilini amalga oshirish; pul-kredit 
siyosatining shaffofligini oshirish tadbirlarini muvaffaqiyatli amalga oshirilishi; 
pirovard natijada, tijorat banklari faoliyatining barqarorligini oshirish imkonini 
beradi.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirzyoyev 2020-yil 24-
yanvardagi Oliy Majlisga Murojatnomasida, Oʻzbekiston bank tizimini yangi 
xalqaro darajaga koʻtarish uchun quyidagi strategik vazifalar belgilab berildi
5
:
1. 2020-yildan boshlab har bir bankda keng koʻlamli transformatsiya dasturi 
amalga oshiriladi va bu borada banklarning kapital resurs bazasi hamda 
daromadlarini oshirishga alohida eʻtibor qaratish. 
2. Bank tizimida tadbirkorlarni qoʻllab-quvvatlaydigan ―loyihalar fabrikasi‖ 
faoliyatini yoʻlga qoʻyish. 
3. Banklarning xalqaro moliya bozorlariga chiqib, arzon va uzoq muddatli 
resurslar olib kelishini yoʻlga qoʻyish.
Yuqoridagi meʻyoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan vazifalar va chora-
tadbirlarning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi tijorat banklari aktivlarining sifatini 
oshirish va passivlarining barqarorligini taʻminlash imkonini beradi.