Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini



Download 2,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet107/165
Sana09.06.2022
Hajmi2,6 Mb.
#649289
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   165
Bog'liq
fayl 2019 20211007

 
§
15.3. Bank risklarini boshqarish usullari 
Tijorat banklari faoliyatidagi kredit riskini boshqarishda kredit portfelini 
diversifikatsiya qilish, kreditlardan koʻriladigan zararlarni qoplashga moʻljallangan 
zahiralar tashkil etish va limitlar belgilash usullaridan keng foydalaniladi. 
Xalqaro bank amaliyotida umumeʻtirof etilgan mezonga koʻra, tijorat banklari 
kreditlarining 25 foizdan ortiq qismini bitta tarmoqda toʻplanib qolishi mumkin 
emas. 
Valyuta 
riskini 
boshqarishda 
tijorat 
banklarining 
ochiq 
valyuta 
pozitsiyalarini qisqartirishga alohida eʻtibor qaratiladi. Tijorat banklarining valyuta 
faoliyatlarini tartibga solishda ochiq valyuta pozitsiyasini yuritilishi haqidagi 
hisobot muhim oʻrin tutadi. Bu hisobotning tahlil qilishning zarurati Markaziy 
bank tomonidan respublikadagi mavjud vakolatli banklarning valyutaviy risklarini 
kamaytirishga qaratilgan siyosati bilan izohlanadi. Chunki, Markaziy bank 
tomonidan vakolatli banklarga chet el valyutasi bilan bogʻliq operatsiyalarga limit 
oʻrnatiladi. Bu tartib boʻyicha bankning oʻz mablagʻlariga nisbatan 20 foizgacha 
valyuta sotib olishi va sotishiga ruxsat bor. Bir valyuta turi boʻyicha bu koʻrsatkich 
5 foiz qilib belgilangan. Limit oʻrnatishning asosiy sababi, vakolatli banklarning 
valyutaviy risklarini kamaytirishdir. Chunki, vakolatli banklar barcha aktivlarini 
chet el valyutalariga qoʻysa va bu valyutalarning kursi jahon valyuta bozorida 


213 
tushib ketsa, bank aktivlari kamayishi va hatto, bank bankrot boʻlishi mumkin (bu, 
oʻz navbatida, mamlakat iqtisodiyotini sekin-astalik bilan inqirozga yuz tutishiga 
zamin yaratadi). Shuning oldini olish maqsadida, bu limit barcha vakolatli banklar 
uchun joriy qilingan. 
Bazel-II standartida operatsion risk boʻyicha kapitalning yetarliligini 
hisoblash uchun uch usuldan foydalanish tavsiya etilgan. Birinchi usul - bazaviy 
indikativ usuli, ikkinchi usul – standartlashtirilgan usul, uchinchi usul esa, 
kengaytirilgan usul hisoblanadi. Mazkur usullar boʻyicha hisoblangan kapitalning 
yetarlilik koeffitsiyentlari bir-biridan sezilarli darajada farqlanadi. Shu sababli, 
fikrimizcha, Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki mavjud uch usuldan birini 
tanlab olishi va respublikamiz tijorat banklarining barchasida operatsion risk 
boʻyicha kapitalning yetarliligi ana shu usulda hisoblanishi lozim. Kapitalning 
yetarliligini hisoblashning kengaytirilgan usulini respublikamiz bank amaliyotida 
qoʻllash uchun sharoit mavjud emas. Chunki ushbu usul banklarning oʻzlari ishlab 
chiqqan reyting baholash natijalariga asoslanadi. Respublikamiz banklarida esa, 
operatsion riskni baholashning reyting usuli mavjud emas. 
Bazaviy indikativ yondashuvga koʻra: 

Download 2,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   165




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish