Samarqand Davlat Univesiteti Geografiya va Ekologiya fakultite

Samarqand Davlat Univesiteti Geografiya va Ekologiya fakultite

Ekologiya yonalishi 306- guruh talabasi

Norchayev Sardorning Baykal ko’li

haqida taqdimoti

:Baykal ko’li va uning umumiy tasnifi. Reja: 1. Ko'lning paydo bo'lishi va rivojlanishi tarixi 2. Baykal ko’lining geografik tasnifi 3. Baykal ko’lining hayvonot dunyosi 4. Baykal ko’lining o’simliklar dunyosi 5. Baykal ko’lining iqlimi

Baykal- yani buning manosi Turkiycha- Boy-ko’l degan manoni bildiradi

Ko'lning ikkinchi nomi "Sibir marvaridi".

Baykal toponimining kelib chiqishi   Ko'l nomining kelib chiqishi aniq belgilanmagan. Quyida "Baykal" nomining kelib chiqishining eng keng tarqalgan variantlari:   Millati va mamlakati nomidan Bayirku (Bayeuu Bayiru, Bayurka)   Buryatiyadan - "stend" va "olov" (afsonaga ko'ra, Baykal olov nafas oladigan tog 'joyida hosil bo'lgan)   Buryatdan "qudratli suv"   Buryat Baihaa dan "tabiiy, tabiiy, tabiiy, mavjud"   Buryat tilidan "boy olov"]   Yakut bayidan "boy" va kul "ko'l"]   Yakut Bayxaldan, Baygaldan "dengiz", "katta, chuqur suv"]   Arab Bahr al-Baqdan "ko'p ko'z yoshlar oladigan dengiz", "dahshat dengizi"   "Baygaal-Dalay" Бурятidan "dengizga o'xshash keng, katta suv ombori", bu erda Dalay ham "cheksiz, universal, eng oliy, eng oliy" degan ma'noni anglatadi.   Yukagirskiy vaiguolidan: "o'rmon, qirg'oq suv bilan yuvilgan"   Sibirning birinchi rus tadqiqotchilari "Lamu" (dengiz) Evenki nomini ishlatganlar. 17-asrning ikkinchi yarmidan boshlab ruslar Buryatlar tomonidan qabul qilingan nom - matkapga o'tdilar. Baigal. Shu bilan birga, ular buni o'z tillariga moslashtirdilar va rus tiliga ko'proq tanish bo'lgan "k" harfi bilan buriylarning "g" xususiyatini almashtirishdi, natijada zamonaviy ism nihoyat shakllandi.

Baykal ko'lining yoshi aniq ma'lum emas, olimlarning ta'kidlashicha, 25-35 million yil oralig'i bor. Aytgancha, bu Baykalni o'ziga xos tarzda o'ziga xos qiladi, chunki ko'llarning aksariyati bunday uzoq vaqt davomida mavjud emas. 2009 yilda, ko'l 150 ming yil, hozirgi shaklidagi qirg'oq 8000 yil deb taxmin qilingan. Ushbu versiyada bilvosita tasdiq topildi.