Samarqand davlat universitetining 90-yilligiga bag‘ishlanadi

24 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2. Mulkchilikning turli shakllari va ularningiqtisodiy mazmuni.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. O‘zbekistonda mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va  
xususiylashtirish maqsadi, yo‘llari va usullari. 
 
 
 
 
Xususiy  mulk – 
ayrim 
kishilar 
va 
guruhlarga 
tegishli 
bo
‘
lgan  hamda  daro-
mad  topishga  qara-
tilgan mulk
 
Jamoa 
mulki 
–
ne’matlarning 
muayyan 
maqsad 
yo
‘
lida 
ayrim 
jamoalarga 
birlashgan 
kishilar  tomonidan  birga-
likda o
‘
zlashtirilishi
 
Davlat mulki - 
ne’matlarning 
davlat 
tomonidan o
‘
z vazifalari 
bajarilish 
uchun 
o
‘
zlashtirilishi 
Aralash mulk
 
–
 
turli mulk shakllari 
sintezidan tashkil topib, 
ne’matlarning shunga 
muvofiq tarzda 
o
‘
zlashtirilishi
 
Yakka tartibdagi 
xususiy  mulk
 
–
 
ne’matlarning alohida 
olingan mulkdor 
tomonidan 
o
‘
zlashtirilishi 
 
Korporativ xususiy  mulk
 
-
 
ne’matlarning ma’lum maqsad 
yo
‘
lida o
‘
zaro birlashgan 
mulkdorlar mulkiga asoslangan 
korxonalar tashkil etish orqali 
o
‘
zlashtirilishi
 
Mulkchilik shakllari
 
10.
 
Qarz  uchun  to‘lov  sifatida  javobgarlik  huquqi,  ya’ni  qarzni  uzishda 
ne’matdan to‘lov sifatida foydalanish imkoniyatini qo‘llash huquqi; 
 
11.
 
Qoldiq  tavsifidagi  huquq,  ya’ni  buzilgan  vakolatlarni  tiklanishini 
ta’minlovchi tartib va muassasalarning amal qilishi huquqi. 
 
Ikkinchidan, 
mulkchilik  huquqlari  nazariyasi  asoschilari  mulkchilik  munosabatlarini 
resurslarning cheklanganligi, nisbatan kamyobligi muammosidan keltirib chiqaradilar: 
Bozor  iqtisodiyoti  mulkchilik  shakllarining  xilma-xil  bo‘lishini  talab  qiladi, 
chunki  tovar  muayyan  mulk  ob’ekti  bo‘lgandagina  oldi-sotdi  qilinadi.  O‘zbekiston 
Respublikasi  Konstitutsiyasida  ham:  «Bozor  munosabatlarini  rivojlantirishga 
qaratilgan  O‘zbekiston  iqtisodiyotining  negizini  xilma-xil  shakllardagi  mulk  tashkil 
etadi», deb ta’kidlanadi. 
 
Bozor  munosabatlariga  o‘tishning  asosiy  sharti  ko‘p  ukladli  iqtisodiyotni  va 
raqobatlashuvchi  muhitni  shakllantirish  uchun  shart-sharoitini  vujudga  keltirishdan 
iborat. Bunda asosiysi mulkchilik masalasini hal qilishdir 

---

25