Samarqand davlat universiteti voris ahrorov menejment va marketing

9. Tashkilot hayotining xodim motivasiyasiga ta’siri.
Tashkilotlar o‘rtasidagi raqobatning kuchayishi, mahsulot ishlab 
chiqarishda yangi ixtirolarga talab oshishi sharoitida xodimlardan iloji 
boricha faollik va tashabbus kutiladi. Bunday vaziyatda xodimning ichki 
motivasiyasini kuchaytirish tashkilot oldida turgan vazifalarni hal 
etishdagi asosiy omildir.
Qator tadqiqotlar asosida tashkilotdagi mavjud turli omillarning 
xodim motivasiyasiga ta’sirini quyidagi chizma ko‘rinishida bayon etish 
mumkin. Chizmadan ko‘rinib turganidek tashkilotda qator omillar borki, 
ular xodim motivasiyasini kuchaytiradi. Bular orasida eng ahamiyatlisi 
xodimni mutaxassis sifatida tan olish, u bilan maslahatlashish, xodimga 
o‘z kasbi ustasi maqomida unga ishonch bilan qarashdir. Bajarayotgan 
ishidagi yuqori natijalar xodimning g‘ayratiga g‘ayrat qo‘shadi va 
faolligini oshiradi. Bu borada xodim qobiliyatiga mos vazifa berish va uni 
muvaffaqiyatli ado etishni ta’minlash juda muhimdir. Xodim tomonidan 
tashkilot maqsadini aniq tasavvur etish va bu maqsadni qabul qilish kuchli 
motivasiya omili hisoblanadi.
Ushbu ro‘yxatning pastki qismida xodim motivasiyasiga salbiy ta’sir 
etuvchi omillar o‘zining ta’sirchanligi bo‘yicha foiz ko‘rsatkichida 
keltirilgan. Ular qatoriga – xodimni tanqid qilish va uni tan olmaslik; 
malakasiz boshqaruv faoliyati; xodimning tashkilot hayotidan bexabarligi; 
haddan tashqari xajmdagi ish bilan ta’minlash yoki aksincha, ishning 
kamligi tufayli bo‘sh qolishlar; vazifani bajarish mobaynidagi 
muvaffaqiyatsizlik; xizmat yuzasidan o‘z majburiyatlarini aniq bilmaslik 
va maqsadning yo‘qligi kabi sabablar kirar ekan. 
 
 
 

---

30 
3-rasm. Tashkilotdagi motivatsiya omillari