Samarqand davlat universiteti umumiy psixologiya fanidan mustaqil ishi

XOTIRA PASAYISHINI OLDINI OLISH

Xotira pasaymasligi uchun bir qator tavsiyalarga amal qilish mumkin. Ular asab tizimini sog‘lom holatda saqlashga va xotirani kuchaytirishga yordam beradi. Profilaktik chora-tadbirlarga quyidagilar kiradi:

• 
  Kuniga kamida 2 litr suv ichish (suyuq taomlardan tashqari);
  
• 
  Taomnomaga e’tibor qaratish;
  
• 
  Har kuni xotirani mustahkamlash uchun mashqlarni bajarish;
  
• 
  Har kuni toza havoda sayr qilish;
  
• 
  Zararli odatlarni (ichish, chekish) bartaraf etish;
  
• 
  Sutkasiga kamida 8 soat uxlash;
  
• 
  Dam olish tartibiga rioya qilish;
  
• 
  Stressli vaziyatlarga tushib qolishdan qochish.
  

Xotira quyidagi asosiy jarayonlardan iborat: esda olib qolish, esda saqlash va unutish.

Esda saqlash – bu idrok qilingan ma’lumotni eslab qolish va esda saqlash jarayoni. Bu jarayonning kechish darajasiga ko‘ra, eslab qolish ikki turga bo‘linadi: ko‘zlanmagan (ixtiyorsiz) va ko‘zlangan (ixtiyoriy). Ixtiyorsiz esda olib qolish – bu hech qanday vositalarsiz va kuchlarni namoyon qilmasdan bemaqsad eslab qolish. Masalan, o‘rmondagi sayr yoki spektakl tomoshasidan so‘ng eslab qolish uchun ma’lum maqsadni ko‘zlamagan bo‘lsakda, taassurotlarimizdan ko‘proq qismini yodimizga tushirishimiz mumkin. Inson uchun hayotiy ahamiyatga ega bo‘lgan, uning qiziqishlari va ehtiyojlari, faoliyatining maqsad va vazifalaribilan bog‘liq bo‘lgan, barchasining esda saqlanib osonroq kechadi. Shuning uchun ixtiyorsiz eslab qolish ma’lum ma’noda tanlab o‘tkazish xususiyatiga ega va bizning atrofdagilarga bo‘lgan munosabatimiz bilan belgilanadi.