Samarqand davlat universiteti tarmoq texnologiyalari

Aylana (doira) topologiya 
- tarmoq uzellarining yopiq egri (uzatish 
о’rtasidagi) kabel bilan birlashuvini hosil qiladi. Uzatish (peredatchik) va qabul qi-
lish (priyomnik) о’rtasidagi har bir oraliq uzel yuborgan xabarni retranslyatsiya qi-
ladi. qabul qiluvchi uzel faqat о’ziga yuborilgan ma‘lumotnigina aniqlaydi va 
qabul qiladi.
Aylana topologiya nisbatan kichikroq kenglikda shug’ullanuvchi tarmoq 
uchun juda mos keladi. Unda markaziy uzel yо’qligi bois tarmoqning ishonchlilig-
ini oshiradi. Axborotni retranslyatsiya qilish uzatish vositasi sifatida har qanday 
turdagi kabeldan foydalanish imkonini beradi. Bunday tarmoq uzellari xizmat 
kо’rsatish tartibining ketmaketligi uning tezkorligini susaytiradi, uzellardan bi-
rining ishdan chiqishi aylana butunligini buzadi va axborotni uzatish traktini 
saqlash uchun choralar kо’rishni talab qiladi. 
Shinali topologiya 
- eng oddiy turlardan biri. U uzatish vositasi sifatida 
koaksial kabeldan foydalanish bilan bog’liq. Ma‘lumotlar tarmoq uzatish uzelidan 
shina bо’yicha har ikki tomonga tarqaladi. Oraliq uzellar kelayotgan axborotlarni 
translyatsiya qilmaydi. Axborot barcha uzellarga kelib tushadi, lekin kimga 
jо’natilgan bо’lsa, faqat о’shagina qabul qila oladi. Xizmat kо’rsatish tartibi paral-
lel.
Bu hol shinali topologiya bilan LHTning tezkor harakatini ta‘minlaydi. Tar-
moqni kuchaytirish va konfiguratsiyalash, shuningdek turli tizimlarga mos-
lashtirish oson. Shinali topologiya tarmog’i alohida uzellarning buzilish ehtimolli-
giga chidamli. Ushbu turdagi topologiya tarmog’i hozirchi kunda joriy etilgan. 
Shuni ta‘kidlash lozimki, ularning kо’lami kichkina va bir tarmoq doirasida turli 
xildagi kabeldan foydalanish imkonini beradi. 
Yulduzsimon topologiya 
markaziy uzel konsepsiyasiga asoslanadi. Unga 
sirtqi uzellar ulanadi. Har bir sirtqi (periferiya) uzel markaziy uzel bilan alohida 
о’z aloqa tarmog’iga ega. Barcha ma‘lumotlar markaziy uzel orqali uzatiladi. 
Markaziy uzel tarmoqdagi axborot oqimini retranslyatsiya qiladi va yо’lga soladi. 

---

116 
Yulduzsimon topologiya LHT uzellarining bir-biri bilan о’zaro ta‘sirini 
osonlashtiradi. Ayni paytda LHTning yulduzsimon topologiya bilan ishlash qobili-
yati markaziy uzelga bog’liq. Mavjud hisoblash tarmoqlarida nisbatan murakkab 
topologiyadan foydalanilishi mumkin.
U yoki bu topologiyani tanlash LHTni qо’llash sohasi, uning uzellari geo-
grafik joylashuvi va tarmoq hajmi bilan belgilanadi.