24
- elektron firmalar faoliyati (offshor dasturlash texnologiyalari bo'yicha
dasturiy ta'minotni ishlab chiqish, tizim ma'lumotlari saytlarni belgilash,
reklama qilish va ularga xizmat ko'rsatish, xosting va ro'yxatdan
o'tkazish domenlar).
Internet muhitidagi asosiy biznes modellari
Internet muhitidagi asosiy biznes modellariga quyidagilar kiradi
1
B2B – biznes biznes uchun modeli
Internet-texnologiyalar
orqali kompaniyalar o’rtasidagi o'zaro aloqani o'z ichiga oladi.
Masalan, firma tijorat takliflar uchun buyurtmani joylashtirishi
mumkin, etkazib beruvchilardan joriy narxlarni haqida ma’lumot olish,
shartnoma tuzish, to'lovlarni olish yoki to'lash, hujjatlarni taqdim etish.
Bu Internetdagi faoliyat turi mahalliy korxonalari uchun eng istiqbolli
hisoblanadi Bu model ishlab chiqaruvchilar o'rtasidagi tijorat aloqalarni
yangi darajada va ular o'rtasidagi hamkorlik munosabatlarni o/rnatish
uchun qulay zamin yaratadi. Bozor yanada ochiq bo'lib,
xorijdan
materiallar va asbob-uskunalar importidan va hamkorlarni uzoq
muddatli qidiruvdan ozod etadi. Elektron tijorat korxonaga jahon
bozorida yuqori faollik uchun ko'proq imkoniyat yaratadi. B2B tizimi bir
vaqtni o’zida oddiy foydalanavchilar ko’ra oladigan va kirib turadigan
ochiq ham alohida hamkorlar yoki ishchi guruhlar uchun yopiq bo’lib,
belgilangan texnologik vazifalarni bajaradi
Funktsional jihatdan B2B resurslarida quyidagi
guruhlarni ajratish
mumkin:
- Kataloglar. B2B turdagi saytning eng oddiy turi bolib, xaridorlar
belgilangan narx bilan mol sotuvchini topadi.
- elektron birjalar. Kataloglarga qaraganda murakkabligi bilan
farqlanadi va funktsional jihatdan haqiqiy o'xshash. Don, qog'oz, metall
va boshqalar kabi asosiy iste’mol tovarlari savdosi uchun ishlatiladi
- kim oshdi savdosi. Bunday saytlar funktsional
jihatdan haqiqiy kim
oshdi savdosiga va virtual B2C kim oshdi savdosiga o'xshashdir, ammo
B2B modelining o'ziga xos xususiyatlari tufayli ko'pincha ortiqcha
zaxiralarni sotish uchun ishlatiladi.
- elektron hamjamiyatlar. Biznesni yuritish uchun doimo odatiy bo'lgan
biznes operatsiyalarini bajarishni bildiradi. Biznesni olib borishda
ishtirok etishi mumkin bo'lgan boshqa ko'plab sohalardan sheriklar
bo’lishini talab qiluvchi ko’plab yo’nalishlar mavjud. Masalan,
har xil
tadqiqotlar, g’oyalar almashish. Internet sa'y-harakatlar va
manfaatlarga birlashish uchun nuqsonsia vosita.
1
Мак-Картни М.Р., Пэйтел К. Секреты успеха в электронном бизнесе. СПб.:Питер, 2001. 752 с.
25
B2C – biznes iste'molchilar uchun bugungi kunda eng ommabop
elektron tijorat shakli hisoblanadi. Bunday holda, faoliyat to'g'ridan-
to'g'ri oxirgi iste'molchiga sotishga qaratilgan. B2C ning eng katta
namunalaridan biri bu www.amazon.com,
Amerikada kitob savdosi
bilan shug'ullanadigan sayt bo’lib dunyo bo'ylab 50 million mijozga ega.
Aynan shu sayt bir necha yil davomida Qo'shma Shtatlardagi oddiy
bukinistik bozorini barbod bo’lishiga muvaffaq bo'ldi.
Internetga ulanish muammolar mavjud mintaqalarda, xavfsiz
to’lov tizimlar va etkazib berish xizmatlari
ishonchli ishlashi
sharoitlardagina B2C modeli iste'molchi uchun tovarlar va xizmatlarni
yetkazish nuqtai nazarifan yirik shaharlar va chekka mintaqalardagi
korxonalar o'rtasidagi farqlarni yo'q qilish uchun samarali vosita
hisoblanadi. B2C iste'molchilarga dunyoning
istalgan nuqtasidan
tovarlar va xizmatlarni etkazib berishni osonlashtiradigan savdoning
yangi texnologiyani yaratadi. B2C-ning yana bir ijobiy tomoni -
vositachilarning minimal soni ishtiroqida to'g'ridan-to'g'ri sotish.
Vositachilarsiz ishlash joylarda raqobatbardosh narxlarni belgilash va
hatto ularni oshirish (vositachilarning ulushi bundan istisno), bu tabiiy
ravishda foydaning o'sishiga imkon beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: