Samarqand davlat universiteti raqamli-texnologiyalar fakulteti

Fikning ikkinchi qonuni.Fikning ikkinchi qonuni konsentratsiya, koordinatalar va vaqt o'rtasidagi munosabatni o'rnatadi
molekulyar diffuziya orqali massa tarqalish jarayoni. Keyingi hisob-kitoblarda biz faqat bitta komponent kontsentratsiyasining o'zgarishini ko'rib chiqamiz, shuning uchun tegishli belgilarning indekslari (c, D) olib tashlanadi.
Ko'rib chiqilayotgan komponentning konsentratsiyasi o'zgargan tizimdan , , d tomonlari bo'lgan elementar parallelepipedni ajratib olamiz (3.1-rasm). massasi elementar jismga molekulyar diffuziya orqali kiradi, uni uch o'q bo'ylab massa oqimlari yig'indisi sifatida ifodalash mumkin.
kordinata 1-2-3-4 yuz orqali, Fikning birinchi qonuniga muvofiq, massa vaqtida keladi.

Ko'rib chiqilgandan yuz 5-6-7-8 orqali parallelepiped massa chiqadi

(3.14) tenglamani yozishda ko'rib chiqilayotgan elementar jismdagi fizik xossalar o'zgarmas deb faraz qilingan. (3.13) tenglamadan (3.14) tenglikni ayirib, x o'qi yo'nalishi bo'yicha elementar parallelepipedga kiruvchi massa oqimini olamiz.

Xuddi shunday bahs yuritib, elementar parallelepipedga va o'qlari yo'nalishi bo'yicha kiradigan massa oqimi uchun ifodalarni olamiz.

Butun elementar hajmdagi komponentning umumiy massa o'sishi



Bu yerda laplas operatori hisoblanadi

Molekulyar diffuziya natijasida olingan ko'rib chiqilayotgan komponentning massasi uning elementar tanadagi kontsentratsiyasining o'zgarishiga olib keladi, bu quyidagi bog'liqlik bilan ifodalanishi mumkin:

(3.15) va (3.16) tenglamalardan Fikning ikkinchi qonunining analitik ifodasini olamiz:

Fikning birinchi va ikkinchi qonunlari, aniq aytganda, faqat ikkilik tizimlar uchun amal qiladi.