Samarqand davlat universiteti raqamli texnologiyalar fakulteti axborotlashtirish texnologiyalari kafedrasi

Proigrыvaniye i navigasiya –taqdimotga profil saqlash,taqdimotni avtomatik ishga tushirish,qadamlarni belgilash ,uni boshqarish , yaratilishi va navigatsiyasi.

3. 
   Sjatiye - tanlangan rasmlar ,vidio hamda audiolarni chiqarish
   

Rasm, audio, vidiolarni razmerini belgilash mumkin.

4. 
   R asshirennыye –bunda taqdimotning ekran zarmerini belgilash zagruzka holatini ko’rinishini belgilashimiz mumkin.
   
5. 
   Himoya – Flash taqdimotingizning mualliflik xuquqini himoya qilish.
   

2. 
   CD- bo’limi bu bo’limning web bo’limidan farqi shundan iboratki
   

Glavnaya bo’limi hisoblanadi. Chunki bu bo’limda faqat Moy kompyuter bo’limi faol xolatda bo’ladi qolgan bo’limlardan foydalanish imkoniyati mavjud emas. ( Ilovalar 7- rasmga qarang ).

3. 
   Taqdimotdagi iSpring Online imkoniyati –taqdimotingizdan online(to’g’ridan-to’g’ri ) tarzda foydalanishga ruxsat etadi.
   
4. 
   Taqdimotdagi LMS imkoniyati taqdimotni FTP server orqali murojatga ruxsat etadi.
   

Publish Windowda taqdimotning quyidagi xususiyatlarini boshqarish mumkin:

Agar iSpring Pro haqida savollar tug’ilsa , unda windowning yordam tugmachasini bosish orqali ma’lumotnomaga murojat qilish mumkin.

My computer taqdimoti

Mening kompyuterim taqdimotini local kompyuterda yoki tarmoq bo’ylab ulangan komyuter xotirasida saqlash mumkin.

( Ilovalar 8 – rasmga qarang ).
XXI asr fan texnika, ta'lim, meditsina, ishlab chiqarish va boshqalarda katta o’zgarishlar olib kirdi. hayotimizni barcha soxalariga axborot texnologiyalarini joriy qilinishi, fan texnika soxasidagi yangiliklarni sekund sayin yaratilishi, dunyoda axborotlarni chegara bilmay qolganligi insoniyat ongini yana bir daraja ko’tarilib rivojlanishiga sabab bo’lmoqda.

E'tibor bersak, axborot asri deb atalmish ushbu asrda tug’ilayotgan farzandlarimiz aql-idrok jihatdan ustunroq ekanligini ko’rishimiz mumkin. Bunday yoshlarga shiddat bilan rivojlanib borayotgan jamiyatda ta'lim-tarbiya berish, ularni mustaqil fikrlaydigan, o’z fikrini mustaqil ayta oladigan qilib tarbiyalash, ularni shaxsini rivojlantirish uchun ta'lim soxasida ham o’zgarishlarni talab qilmoqda. An'anaviy o’qitishdan zamonaviy o’qitish, ya'ni yangi pedagogik texnologiyalar, o’qitishning yangi axborot texnologiyalari asosida o’qitishga o’tish zamon talabidir. O’quv jarayonini pedagogiktexnologiyalar asosida tashkil etish natijasida ta'lim maqsadlari belgilanadi yoki loyhalanadi, kutilayotgan natija-ijobiy sifat o’zgarishi kafolatlanadi, o’quv jarayoning takrorlanuvchi sikli yaratiladi.

O’quv maqsadlarini texnologik usulda loyihalashda bosh, yetakchi holat

to’la-to’kis aniqlangan, identifikasiyalashgan o’quv maqsadlarini ishlab chiqishdan iborat. Bu maqsadlarining qanchalik darajada amalga oshgani va erishilgani haqida fikr yuritish uchun ularni qat'iy va aniq o’lchash mumkin bo’lgan natija-topshiriqlarga aylantirish zarur. o’quv jarayonini texnologiya asosida tashkil etishda nazorat topshiriqlarini ishlab chiqish, o’qitish maqsadlarini aniqlash bilan uzviy bog’liq holda amaga oshiriladi. Bu o’z navbatida ta'lim texnologiyasini joriy etishning tamoyili, qoidalari, mexanizmlariga mos tushadi, erishish mumkin bo’lgan pirovard natija oldindan belgilab qo’yiladi. Shuning uchun o’quv masadlari aniqlashtirilgach, unga mos ravishda nazorat topshiriqlarni ishlab chiqish maqsadga muvofiqdir. Didaktlarni fikri va amaliyotning ko’rsatishicha, o’quv maqsadlarining, erishiladigan natijasi aniq va osonroq ifodalaydigan shakllardan biri- test topshiriqlaridir. Testlarni turkmlashda ularni qo’llash maqsadi va vazifalariga asoslanib, psixologik testlardan boshqa barcha testlarni quyidagi uch guruhga ajratish mumkin:

-intellektual rivojlanish darajasini aniqlashtiruvchi testlar;

-pedagogik testlar;

-muayyan kasbga yaroqliligini aniqlovchi testlar.

Pedagogik testlarni kompyuter yordamida avtomatlashtirilgan holda o’tkazish uning asosiy afzalliklaridandir. Kompyuter yordamida onlayn taqdimotlar va elektron o’quv kurslarini yaratuvchi zamonaviy dasturlardan biri iSpring Suite dasturlar to’plamidir.

iSpring Suite dasturlar paketiga iSpring Pro, iSpring QuizMaker, iSpring Kinetics

jamlangan. Bu dasturlardan iSpring QuizMaker dasturi audio, video fayllar, tasvir va formulalar yordamida interaktiv testlar va anketalar yaratadi. Interaktiv testlarni iSpring QuizMaker dasturi yordamida tuzish uchun kompyuterga iSpring Suite dasturi bilan Adobe Flash (operasion tizim razryadiga ko’ra 32 va 64 bitli) dasturi o’rnatilishi talab etiladi.dastur o’rnatib bo’lingach Pusk menyusidan Vse programmы bo’limida iSpring Suite tanlanadi va natijada 9-rasmdagi oyna paydo bo’ladi. ( Ilovalar 9-rasmga qarang ). Bundan iSpring QuizMaker dasturi tanlanishi bilan 10-rasmdagi oyna ochiladi. (Ilovalar 10-rasmga qarang ).

Bu oynadan Sozdat novыy test bo’limini tanlasak pedagogik testlarni tuzish uchun oyna ochiladi(11-rasm). (Ilovalar 11- rasmga qarang). Bu oyna dasturning ishchi oynasi hisoblanadi. Ishchi oynaning Dobavit test bo’limidan test yaratish amali boshlanadi. Ushbu bo’limda pedagogik testlar turlarining 11ta turi keltirilgan ularni kerakligini tanlab test tuzishimiz mumkin. Ular quyidagilar:

1. Verno/neverno (to’g’ri/noto’g’ri) test turi -bunda savol berilib to’g’ri yoki noto’g’ri javobini tanlanadi;

2. Odinochnыy vыbor ( bitta javobni tanlash) - bir necha variatdan kerakli javobni tanlash;

3. Mnojestvennыy vыbor (bir necha javobni tanlash);

4. Vvod stroki ( satr kiritish) - javobni satrga kiritish yo’li bilan javob berish;

5. Sootvetstviye (mos keltirish) - savollarni javoblariga mos keltirib qo’yish orqali javob berish;

6. Poryadok (tartib) - javobni kerakli tartibga keltirib javob berish;

7. Vvod chisla (sonni kiritish) - satrga savol javbiga mos sonni kiritib javob berish;

8. Propuski (tushirib qoldirilgan) -tushirib qoldirilgan so’zlarni kerakli joyga qo’yib yozish;

9. Vlojennыye otvetы (jamlagan javoblar)-jamlangan javoblar ichidan to’g’ri javobni tanlash orqali javob berish;

10. Bank slov ( so’zlar ombori) -so’zlar omboridan kerakli so’zlarni to’g’ri

ketma ketlikda qo’yish orqali javob berish. Bunda so’zlar omboriga so’zlarni ham kiritish kerak bo’ladi;

11. Aktivnaya oblast (faol soxa) -rasmda aktiv soxani tanlab javob beriladi. Bunda rasmning biror soxasini tanlash kerak bo’lgan savol kiritiladi. Test tuzishda ana shu testlar turini tanlab unga mos savollar berib, javobini ham kiritish kerak bo’ladi. (Ilovalar 12- rasmga qarang ).

Birinchi qadam biz ko’rib turganimizdek dasturda hamma so’zlar ruschada berilgan. Ularni o’zbekchaga o’tkazib olishimiz ham mumkin. Dasturni ishchi oynasida Test bo’limidan Nastroyki bandini tanlaymiz. Shunda oyna ochiladi (4-rasm). Oynaning chap bo’lmidan Nadpisi bandini tanlaymiz. Soobщyeniye / knopka ustuniga tegmagan holda Nadpis ustuniga birinchi ustunga berilgan so’zlarni mosiga o’zbekcha so’zlarni kiritib taxrirlashimiz mumkin. Natijada testimiz o’zbekcha ko’rinishga keladi. Ikkinchi qadamda kerakli test turini Dobavit vopros bo’limidan tanlaymiz. Misol uchun verno/neverno turi. Shunda dastur oynasi quydagicha ko’rinishga keladi(13-rasm). ( Ilovalar 13-rasmga qarang).

Ushbu oynaning vopros oynachasiga savol kiritib, unga ko’ra otvet oynasiga ikkita javob kiritib, savolga mos to’g’ri javobni tanlab qo’yiladi. Dastur oynasining o’ng qismida Izobrajeniye, Zvuk, Video yozuvi turibdi shular yordamida fayllardan tasvir, formula, ovoz, videolar tanlab savollar ham tuzish imkoniyati mavjud. Shu tarzda har xil test turlaridan tanlab testlarni yaratish mumkin. Uchinchi qadam. Test tuzib bo’lingandan so’ng uni sozlash kerak bo’ladi. Umumiy ball berish, har bir savolga necha ball berish, testni davomiyligi va h.k.

Buning uchun yana Nastroyki bo’limiga kiramiz(12-rasm). Bu oynaning chap oynasidagi bo’limlarga kirib testerimizni sozlab olamiz.

To’rtinchi qadam dastur oynasining Test bo’limidan Publikovat bandini tanlaymiz va natijada oyna ochiladi(14-rasm). ( Ilovalar 14 – rasmga qarang). Yaratgan testimizni to’rt xil ko’rinishda yaratishimiz mumkin. Web sahifa, iSpring Onlain, LMS, Word sahifasi. Undan keyin test formatini HTML, exe, Zip arxivni tanlashimiz, tester nomi, qo’llanish ko’lami, saqlanadigan o’rni, fayl nomi va fleshrolik xususiyatlarini tanlab Publikovat tugmasini bosamiz.

Yuqorida keltirilgan testdan ko’rinib turibdiki, bu test an'naviy testlarga qaraganda bu testda bir xillik bo’lmaydi va talabalarga bir muncha qiziqarliroq tarzda testlar beriladi. Undan tashqari bu interaktiv testlarni rasm, ovoz va formulalar yordamida testlarni tuzish imkoniyati mavjudligi ularni yanada qiziqarli va qolaversa talabani katta intuziazm bilan ishlashga chorlaydi. Oddiy testlardan chegaralangan yo’nalishlar foydalanib test nazorati o’tkazishi mumkin edi, misol uchun musiqa yo’nalishi talabalari uchun faqat nazariyadan savollar berish mumkin edi, bu dasturda esa ovozlar qo’yish yordamida test tuzish imkoniyati borligi biror bir musiqadan parcha qo’yib savollar tuzish imkoniyatini yaratadi. Boshqa yo’nalishlar ; informatika, matematika, fizika, biologiya, geografiya va h.k. lar uchun ham juda qiziqarli, interaktiv testlar tuzish imkoniyati mavjud.

Undan tashqari testni kompyuter tarmoqlari orqali ham o’tkazish imkoniyati va elektron pochta orqali yo’llab yuborish imkoniyatlari mavjudligi hozirgi zamonaviy ta'lim talablariga ham javob bera oladi.

Yuqorida keltirilgan imkoniyatlardan ushbu dasturdan elektron darslik, o’rgatuvchi dasturlarga qo’yiladigan talablarga javob beradigan elektron vositalar yaratishda foydalanish qulayligi ko’rinib turibdi.