Samarqand davlat universiteti pedagogika kafedrasi

Yusuf Xos Hojib “Qutadg’u bilig” asarida o’g’il-qizga ta’lim-tarbiya beruvchining shaxsi haqida quyidagilarni yozadi:
Murabbiyni yaxshi kishilardan olgin,
O’g’il-qiz pok o’sadi (nomatlub ishlardan) forig’ turadi.
O’g’il-qizga bilim va odob o’rgat,
Ikki olam uniki, uning manfaati yetarli bo’ladi.
O’g’ilga barcha san’at-hunarlarni tugal o’rgat,
Bu san’at-hunarlar bilan u mol-dunyo yig’a beradi (164-b).
Burhoniddin Zarnudjiy (1150 y) “O’quvchiga ta’lim yo’lida qo’llanma” asarida bilimlarni tez va puxta o’zlashtirish uslublarini ishlab chiqdi, uningcha: “O’rganuvchilar zimmasida barcha fanlar orasidan eng muhimlarini tanlash vazifasi turadi. ... Bilimlarga bo’lgan qiziqish shuni talab etadiki, u o’qituvchisiga va o’rganayotgan faniga, kitobiga nisbatan to’la qanoatli bo’lsin, toki muvaffaqiyasizlikni o’zidan yiroqlashtirish, bilimning maxsus bo’limiga nisbatan ham shunday ish tutmoq kerak.
Bilimlarni chuqur o’zlashtirishning 6 sharti mavjud: aql-farosat, kucnli istak, chidam, oziq-ovqat, o’qituvchi ta’limi va bilim olish uchun yetarli vaqt. Mashg’ulotlar davomida o’qituvchilar muallimdan “bir o’q-yoy”masofada o’tirishsin, shunda o’quvchining o’z o’qituvchisiga hurmati namoyon bo’ladi. ... O’qib-o’rganish uchun eng yaxshi vaqt - yoshlik davri, erta tong va qosh qoraygan payt. Bilim oluvchi ana shu vaqtni samarali tashkil etishga odatlantirilsin, bordiyu unga bir fan zerikarli bo’lsa, boshqasi bilan mashg’ul bo’lsin.


Pedagogik ta’sir vositalari haqida umumiy tushuncha.
Рedagogik ta’sir ko’rsatish
Pedagogika o’z metodlarinilarini yo’q joydan yaratmaydi. U hayotdan kishilar xulq-atvorining real omillarini, bolalar hayotini pedagogik jihatdan maqsadga muvofiq tarzda tashkil etish vazifalariga javob beradiganlarini tanlab oladi, ulardan tarbiyaviy ishda pedagogik ta’sir ko’rsatish usullari sifatida foydalanadi.
Pedagogik ta’sir ko’rsatish metodikasi bolalarning ijtimoiy-foydali faoliyatini pedagogik jihatdan maqsadga muvofiq tarzda tashkil etishga xizmat qiladigan vositalar tizimidan iboratdir. Bu vazifalar tarbiyalanuvchi shaxsiga qaratilgan bo’lib, bolalarning xulq-atvorini rag’batlantiradi, qiyin va murakkab vazifalarni quvonch, ijodiy zavq-shavq manbaiga, har bir o’quvchining shaxsiy muddaosiga aylantiradi.