Samarqand davlat universiteti maktabgacha ta’lim fakulteti maktabgacha ta`lim nazariyasi va metodikasi kafedrasi roʻyxatga olindi

She`r yo`lin o`rgatgan quyoshim, oyim,
Kunduzim, yulduzim, ilhomim, so `zim,
Shu Vatan, shu xalqim, shu o`g`il-qizim,
She `rimning asosiy mavzui sizlar.
Asarim ovozi - parvozi sizlar,
O‘zingiz ilhomim oltin o`zagi,
O‘zingiz she`rimning husn-bezagi,
Haqiqatdan ham shoir she`rlarining mavzui bepoyon Vatan, uning mehnatsevar xalqi, 
shirin «o`g`il-qizlari»dir. Asarlarining ovozi ham, «parvozi» ham, «ilhomi»ning «oltin 
o`zagi», she`rining «husn-bezagi» ham shulardir. Shoir o`z asarlarida bolalarning yurak 
tuyg`ularini, orzu va intilishlarini, o`qishdagi yutuqlarini aks ettirish bilan birga, ulardagi 
kamchiliklarni qoralaydi, uni yo`qotish yo`llarini izlaydi, topadi, o`z o`quvchisiga 
talabchan o`rtoq, qattiqqo`l ustoz sifatida yo`l ko`rsatadi. 
Shoirni bolalarning hamma tomoni qiziqtiradi. U bolalarga nima xunigu nima 
chiroylik, nima yaxshi-yu nima yomon, juda go`zal nima-yu juda qiziq nima ekanligi 
haqida yozadi. U o`z she`rlari bilan bolalarda estetik didni o`stirishga, go`zallik haqida 
tassavur hosil qilishga harakat qiladi. 
To`qson yillik umrini bolalarga she`r, qo`shiq, doston, doston-ertak yaratishga 
qaratgan Quddus Muhammadiy 1907 yilda Toshkent shahrida mehnatkash dehqon 
oilasida dunyoga keldi. Bo`lajak shoirning otasi Muhammad Alibek Abdurahmonbekov 
ancha savodli kishi edi. Shu sababii u dastlabki ma`lumotni otasidan oldi. 
1925 yilda otasi vafot etgach, Quddus Muhammadiy aval amakisinikida, so`ngra esa 
maktab-internatda tarbiya oladi. Internatda Q.Muhammadiyning birinchi she`ri «Chuvalachi» 
maydonga keladi va bu yerda chiqadigan «Quyosh» nomli devoriy gazetada bosilib chiqadi. 
Shu ilk mashqlaridayoq bo`lajak shoirning nafosat olamini kuzatish va badiiy idrok etish 
talanti hamda umumlashtirish mahorati yaqqol ko`rinadi. U yetti yillik maktabni 
muvaffaqiyatli tamomlab, Toshkent qishloq xo`jalik texnikumiga o`qishga kiradi. Bu 
yerda u bolalar uchun she`rlar yoza boshlaydi. Uning «Tong o`yini», «Paranji», «Ahmad va 
asalari», «Seleksiya stansiyasi» nomli she`rlari vaqtli matbuotda bosilib chiqadi. 

---

75 
1931 yildan Q. Muhammadiy maktabda botanika o`qituvchisi bo`Iib ishlaydi, shu bilan birga 
O‘rta Osiyo davlat univeisitetining biologiya fakultetida o`qiy boshladi. 
Bolalar uyidagi va universitetdagi hayot, mehribon murabbiy va muallimlarning 
g`amxo`rliklari Q.Muhammadiy qalbida bir umr o`chmas iz qoldiradi. Bu yerdagi o`zaro do`sflik 
bo`lajak shoir qalbini tordek ko`tarib yuboradi. 
Quddus Muhammadiy Oybek, H.Olimjon, G‘.G‘ulomlarni o`zi uchun ustoz deb bilgan, 
ulardan o`rgangan, ular bilan doimo ijodiy muloqotda bo`lgan. Ilk she`rlaridan biri «Tong 
o`yini» orqali ulkan adib Oybek bilan tanishadi. Oybek bu iste`dodli bolalar shoirini 
hamisha qo`llab-quvvatlab, ijodiga g`amxo`rlik qulib kelgan. 
Bir kuni Yozuvchilar uyushmasida mushoira bo`ladi. Mushoiraga raislik qilayotgan 
Hamid Olimjon she`r o`qish navbatini Q.Muhammadiyga beradi.
Q.Muhammadiy zavq bilan «Sa`va sayrarkan» she`rini o`qiydi. Q.Muhammadiyning ijodiy 
qobiliyatini payqagan H.Olimjon she`r tugashi bilan uni yoniga chaqirtiradi. Qachondan beri she`r 
yozishini, qayerda ishlashini surishtirib, she`r ma`qul tushganini aytadi. So`ng, bolalar uchun 
she`rlarning kamligi haqida to`xtalib, mana shunday ajoyib she`rlarni ko`proq yozishni 
ta`kidlaydi. 
Q.Muhammadiy ijodiga xos bo`lgan muhim xususiyatlardan biri hozirjavoblikdir. 
Shoir asarlarida ona-Vatanga muhabbat, a`lo o`qish, xulq-odobda boshqalarga namuna 
bo`lishga da`vat etish, fan va texnikani o`rganish muammolari asosiy mavzulardan 
hisoblanadi. 
Ikkinchi jahon urushi davrida Quddus Muhammadiy Islom shoirga adabiy kotiblik 
qiladi. Bu yerda i xalq og`zaki ijodi namunalari bilan yaqindan tanishadi. Islom shoirdan ko`p 
narsalarni o`rganadi. 
Shoirning birinchi she`rlar to`plami 1946 yilda «O‘quvchiga esdalik» nomi bilan 
bosilib chiqadi. Shundan keyin uning 60 dan ziyodroq turli nom va tillardagi kitoblari 
bosilib chiqdi. 
Quddus Muhammadiy doimo zarur mavzularda asarlar yaratib keldi. Har bir she`rni kundalik 
hayotimizdan olib yozdi. Yozganda ham qiziq yozdi, qizg`in yozdi, soz yozdi. Bolalarni o`qishga, 
hunar o`rganishga, odobli bo`lishga, mehnatga chaqirdi, qiziqtirdi, yordam berdi. Buni shoirning 
«O‘quvchiga esdalik» she`rida ko`rish mumkin. Asarda maktab o`quvchisining ma`naviy qiyofasi 
va vazifalariga mufassal to`xtalib, o`qish, bilim o`rganish zarurligini ta`kidlaydi: