Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

1 – ish. Bir pallali o‘simliklarni urug‘ va maysasini tuzilishi. 
Ishning borishi: Urug’lanish jarayonidan so’ng urug’kurtak urug’ga aylanadi. Urug’ meva 
ichida yetishadi hamda gulli o’simliklarning jinsiy ko’payish organi hisoblanadi. 
Urug’  uch  qismdan:  urug’  po’sti  (urug’ni  tashqi  tomonidan  o’rab  turadi,  himoya  qilish 
vazifasini bajaradi), murtak va zapas oziq moddalardan tuzilgan.  
Murtak  asosiy  vegetativ  organlariga  ega  bo’lgan  o’simliklarning  boshlang’ich  holatidir. 
Murtakda  urug’  bargi  (pallasi)  bo’lib,  u  morfologik  tuzilishiga  ko’ra  haqiqiy  barglardan  farq 
qiladi.  Bir  pallali  o’simliklarda  bitta,  ikki  pallali  o’simliklarda  ikkita  urug’pallabarg  bo’ladi. 
Urug’da  murtakning  rivojlanishi  uchun  kerak  bo’lgan  oziq  –  oqsil,  yog’,  kraxmal  va  boshqa 
moddalar  to’planadi.  Bu  moddalar  tufayli  murtak  rivojlanadi.  Morfologik  tuzilishiga  ko’ra 
urug’lar bir necha xil bo’ladi (65-rasm). 
 
65-rasm. Urug‘ning tuzilishi (Zea mays) va makkajo’xorining unish ketma - ketligi: 
A – 1 -xalkonga; 2 – endosperm; 3 – koleoptil; 4 – kurtakcha; 5 – ildizcha;  
6, 13, 14 – koleoriza; 7 – 8 – birinchi barg; 9, 10, 11 – koleoptil; 
12 – qo’shimcha ildiz.