Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

28-rasm. Poyaning o’sishiga ko’ra xillari: 
A – tik o’suvchi (makkajo’xori – Zea mays); B – chirmashib o’suvchi (tok – Vitis vinifera);  
V – o’ralib o’suvchi (xmel - Humulus tupulus); G - sudraluvchi (sebarga – Trifolum repens);  
D – o’rmalab o’suvchi (verbeynik – Lycomachia nummularia). 
 
Akroton  shoxlanishda  asosiy  novdaning  uchki  tomoniga  yaqin  turgan  yoki  shoxchalar 
(qarag‘ay, zarang, qayrag‘och, dub va boshqa daraxtlarda) hamda ba’zi bir o‘tchil o‘simliklarda 
(bo‘tako‘z) yaxshiroq rivojlanadi. 
Buta, butachalar, ko‘p  yillik o‘tchil o‘simliklarning shoxlanishi baziton bo‘lib, eng kuchli 
va yirik shoxchalar markaziy novdadan hosil bo‘ladi. Bug‘doydoshlar oilasiga kiruvchi madaniy 
o‘simliklar  (bug‘doy,  sholi,  arpa  va  boshqalar)  yovvoyi  o‘simliklar  (bug‘doylik,  qorabosh  va 
boshqalar)ning  bachkilanishi  –  yon  novdalar  hosil  qilib  tarmoqlanishi  baziton  shoxlanishga 
misol bo‘la oladi.  
Mezoton shoxlanishda kuchli taraqqiy etgan yon novdalar asosiy novdaning o‘rta qismidan 
shakllanadi (archa, zarang) (29-rasm).