Samarqand davlat universiteti 102- guruh talabasi saidov murodjonning turizm fanidan mustaqil ishi

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI

102- GURUH TALABASI

SAIDOV MURODJONNING

TURIZM FANIDAN

MUSTAQIL

ISHI

XIVA

# XIVA Xiva – Xorazmning qadimiy shaharlaridan biri bo’lib o’rta asr sharq me’morchiligining tengsiz javohiridir. Xiva shahriga Nux payg’ambarning o’g’li Som asos solgan. Shahar karvon yo’lid joylashganligi uchun u yerda savdogarlar tez-tez bo’lib turishadi. Shaharga tushub, uning chuqur quduqidan chiqayotgan obihayotdan bahra olgan yo’lovchilar hayratdan “xey-voh” deb yuborishgan. Buni o’zlaricha talqin qilgan mahalliy axoli shaharni “xey-voh”,”Xayva”,”Xiva” deb atashgan.

O’sha davrda salnomachilaridan biri Al-Istaxriy(930 yil) Xiva shahrini o’z davrining eng yirik 30 ta shahri ro’yhatiga kiritgan.

Eramizdan avalgi II asrdagi Buyuk Ipak Yo’li

17-asrda yashab o’tgan Mahmud ibn Valiy bu shahar to’g’risida shunday yozadi: “xiva keng va bahavo shahar. U shayx Najmiddin Kubroning vatanidir”, va Abulg’oziy Bahodirxonning “shajarai turk” va “Shajarai tarokima” asarlaridagi Xiva xususidagi fikrlari ham ana shu davrga mansub. Xiva o’zining tarixiy o’tmishi, me’moriy tuzulishi, obidalarining yahlit saqlanganligi jihatidan mazkur qadimiy shaharlar orasida alohida o’rin tutadi. Yer kurrasidagi mashhur bo’lgan Afina,Rim, Qohira shaharlariga tengdosh bo’lgan bu shaharning Ichan qal’a qismi (1990) Jahon merosi ro’yhatiga kiritilgan 100-shahar bo’lib , dunyga al-Xorazmiy, Pahlavon Mahmud, Muhammad Rahimxon

Mil. av. 4–3-asrlarda qalʼa atrofi 2 qavatli qalin devor bilan oʻrab olindi. Devor oldin paxsa, uning ustiga xom gʻisht terilib, bunyod etilgan. Gʻishtlarning aksariyatiga tamga bosilgan. Devor orasida (ichida) eni 2 m li yoʻlak boʻlgan. Devor boʻylab, har 22– 27 m masofada minoralar tiklangan. Devordagi minoralar toʻgʻri burchakli boʻlgan. Qalʼa devorining butun tizimi asosiy devordan 4,4–8,5 m masofadagi qoʻshimcha toʻsiq – devor bilan oʻrab chiqilgan

XIVADAGI MINORALAR

Islom xo’ja maqbarai

Juma masjidi va minorasi

• i

Islomxo’ja madrasasi va minorasi Bu memoriy yodgorlik Ichan qal’a markazida joylashgan. Xiva xoni Asfandiyorxonning bosh vaziri va qaynotasi Islomxo’ja qurdirgan.U Xivadagi eng baland bino hisoblanadi.Balandligi 44,6 metr.

Juma masjidi

Xivadagi eng yirik masjidi bo’lib 227ta yog’och ustunli yirik yopiq hovli ko’rinishidadir. Hovli uzunligi 55metr, eni 43 mert. Binoning qurulish sanasi malum emas, lekin qayta qurilishi 1789-yili xivali aslzoda Abduraxmon Muxtor tomonidan amalga oshirilgan, Minorasining balandligi 42 mert.

Kalta minora shahar nramziy belgisi sifatida tan olingan. Minora poydevori 15 metr chuqurlikda, uning diametri asosi 14,5 metr, blandligi 29 mertni tashkil qiladi. Minora1855-yil Muhammad Aminxon tomonidan qurila boshlangan va 1955-yil Shimoliy Eronga yurish paytida xonning o’ldirilishi va Abdullaxonning taxtga o’tirishi bilan qurilish ishlari to’xtab qolgan.Minoranani qurulishi oxirigacha yetkazilmagan. Shunga ko’ra unga “Kalta minora” deb nom berishgan

Pahlavon Mahmud maqbarasi

ICHAN QAL’ANING HARITASI

NURULLABOY SAROYI

KO’HNA ARK

Xivadagi qadimiy obidalar

Ichan-Qalʼa: Masjid va Saidboy madrasasi (18asr oxiri - 19asr boshlari)Polvon Darvoza darvozasi atroflari

Allaqulixon madrasasi (1834/35)

Qutlugʻ Murod Inoq madrasasi (1804/12)

Tim va Allaqulixon Karvon saroyi (19asr)

Abdullaxon madrasasi (1865)

Anushxon masjidi va saroyi (1657)

Tosh Hovli(Allaqulixon saroyi) (1830/36)

Oq masjid (1832/42)

Juma masjid minorasi (1788/89)

Said Alovuddin maqbarasi (14asr)

Muhammad Aminxon madrasasi (1851/52)

Kalta Minor minorasi (1855)

Koʻhna Ark (1868/88)

Toʻra Murodtur minorasi (1888)

Muhammad Aminxon madrasasi (1871)

Shergʻozixon madrasasi (1718/20)

Bogʻlandi masjidi (19asr)

Arabxona madrasasi (1838)

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT