Samarqand davlat tibbiyot instituti

11.3. Trombositlar konsentratini quyishning samaradorligi 
ko’rsatkichlari. 
O’z-o’zidan paydo bo‘lgan qon ketishining to‘xtashi va terida 
hamda ko’rinadigan shilliq pardalarda yangi gemorragiyalarning yo‘qligi 
trombositlar konsentratini quyish samaradorligining klinik mezonlari 
hisoblanadi. 
Klinik kuzatiladigan gemostaz quyilgan donorlik 
trombositlari dozasining effektivligi va ta'sirchanligining muhim mezoni 
hisoblanadi, 
garchi 
bunda 
qon 
aylanishidagi 
trombositlarning 
hisoblangan va kutilgan miqdori oshmagan bo‘lsada. 
Trombositlar konsentrati quyilgandan 1 soatdan keyin retsipiyent 
qon oqimida aylanayotgan trombositlar sonining oshishi (samarali quyish 
natijasida ularning soni 50-60x10
9
/1 ga yetishi mumkin) trombositlar 
konsentratini quyish terapiyasi samaradorligining laboratoriya belgilari 
bo'lib hisoblanadi. Ijobiy natijaga erishilganda 24 soatda ularning soni eng 
pastki 20x10
9
/1 miqdordan oshishi, har holda transfuziyadan oldingi 
dastlabki ko'rsatkichdan yuqori bo'lishi lozim. Qon ketishi vaqtining 
normallashuvi 
yoki 
kamayishi 
ham 
trombositlar 
konsentratini 
transfuziyasini samaradorligining mezoni bo‘lib hisoblanishi mumkin. 
Trombositlar konsentrati transfuziyasi samaradorligining уana bir 
mezoni bo‘lib retsipiyent trombositlari miqdorining dastlabki 

---

K.M. Abdiyev, U.D. Dadajanov, A.G. Madasheva
179 
ko‘rsatkichiga qaytish vaqti (odatda 1-2 kun) hisoblanadi. Bu ko‘rsatkich 
nafaqat trombositlar bilan davolashning samaradorligini baholash, balki 
ularni quyish soni va immunologik moslashuvchanligini oldindan 
aniqlash imkoniyatini beradi. 
Amalda hech qachon trombositlar miqdorining 100%
 
o‘sishi 
kuzatilmaydi. Transfuziyadan keyingi miqdorining pasayib ketishiga 
retsipiyentdagi splenomegaliya va gipertermiya bilan bog‘liq yuqumli 
kasalliklar asoratlari, TITQIS -sindrom, ko‘p qon ketishi (asosan 
oshqozon-ichak trakti, bachadondan), trombositlar yoki leykositlarning 
antigenlariga antitanachalar ta'sirida chaqirilgan donor trombositlarining 
immunologik buzilishi bilan bog‘liq alloimmunizatsiya ta’sir qiladi. 
Bunday uncha kam uchramaydigan klinik holatlarda terapiya 
jihatidan effektiv bo‘lgan trombositlar miqdorini quyish ehtiyoji ortadi. 
Spenomegaliya holatida trombositlar miqdori odatdagiga qaraganda 40-
60%ga, yuqumli kasalliklarida o‘rtacha 20%ga, kuchli TITQIS- sindrom, 
ko‘p qon ketish, alloimmunizatsiyada esa 60-80%ga oshirilishi lozim. 
Trombositlar konsentratini quyish rejimi qon ketish vaqtining 
normal ko‘rsatgichlarida amalga oshiriladi. Bunda trombositlar miqdori 
periferik qonda 40x10
9
/1 da ushlab turiladi.