Samarqand davlat tibbiyot instituti

2. “Antigen-antitanacha” larning o’zaro ta’sir mexanizmi 
Antigen va antitanachalarning o’zaro ta’sir mexanizmi ikki 
bosqichdan iborat: o’zaro ta’sir va uning tashqi ifodasi. 

---

K.M. Abdiyev, U.D. Dadajanov, A.G. Madasheva
51 
Birinchi bosqichda antitanacha bir faol markaz orqali bitta qon 
huiayrasining determinant antigeni bilan bog’lanadi (hujayrada 
mahkamlanadi). 
Reaksiyaning 
ushbu 
bosqichida 
ko‘z 
bilan 
ilg’anmaydigan yoki yorug’lik mikroskopi orqali ko’rinadigan hech 
qanday o’zgarishlar vujudga kelmaydi. Shundan so’ng ta’sirning tashqi 
ifodasi yoki agglyutinatsiya (eritrositlar yopishishi) yoki sitoliz 
ko‘rinishida (qon hujayralari yemirilishi) namoyon bo‘la boshlaydi. Qon 
hujayralari 
yuzasida 
antigenlar 
majmuasiga 
antitanachalarning 
birikishidan keyin plazmadagi oqsillar kompleksi (komplement) 
antitanachalarga qo’shiladi va antigen-antitanacha-komplement kabilar 
yig‘indisi hujayra membranasini buzadi (lizislaydi). Antitanachalarning 
eritrositlar bilan o‘zaro ta’siri gemoliz bilan namoyon bo‘ladi. Antigen-
antitanacha reaksiyasining har bir bosqichida qat’iy ravishda quyidagi 
sharoitlarning mavjudligi talab etiladi: pH muhiti, harorat, muhitning ion 
kuchi va kolloidligi, faol komplementning mavjudligi, antitanachalar va 
antigenlar miqdorining o’zaro tegishli nisbati. 
ABO tizimi bo’yicha qon guruhlarini aniqlash.
 
ABO antigen tizimi 
qon quyishda qonlarning o’zaro muvofiqligi bo’yicha asosiy ahamiyatga 
ega xususiyati hisoblanadi. 
“Muvofiqlik”
atamasi deganda donor va retsipiyent qonlarining 
immunologik o’zaro aks ta’sirlarini keltirib chiqarmaydigan darajada bir-
biriga antigenlar va antitanachalar xossalari bo’yicha mos tushishi 
tushuniladi.