Samarqand davlat chet tillar instituti I. Tuxtasinov, N. Isakulova, B. Kulmatov bolalar pedagogikasi

Mustaqil ish topshiriqlari

1. 
   Maktabgacha ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish sohasidagi vazifalarini “Toifalash” jadvali asosida loyihalashtiring:
   

№	Maktagacha ta’lim vazirligi vazifalari	Maktabgacha ta’lim vazirligi funksiyalari
1.	Maktabgacha ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish sohasida

2. Maktabgacha yoshdagi bolalarni har tomonlama intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy kamol toptirish uchun shart-sharoitlar yaratish sohasidagi vazifalarini “Toifalash” jadvali asosida loyihalashtiring:

№	Maktagacha ta’lim vazirligi vazifalari	Maktabgacha ta’lim vazirligi funksiyalari
1.	Maktabgacha yoshdagi bolalarni har tomonlama intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy kamol toptirish uchun shart-sharoitlar yaratish sohasida

3. 
   Maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish бўйича қабул қилинган ҳужжатларини “Toifalash” jadvali asosida namuna bо‘yicha loyihalashtiring:
   

Ҳужжat organi	Hujjat mazmuni	Hujjat chiqqan muddati	Hujjat raqami
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti	O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida	2017 yil 30 sentabr	PQ-3305

3. 
   “Bolajon” bilan “Ilk qadam” davlat dasturlarini “Ven diagrammasi” asosida loyihalashtiring:
   

2-BOB. MAKTABGACHA PEDAGOGIKA TARIXI
Reja:

1. 
   Maktabgacha pedagogika tarixi.
   
2. 
   О‘rta asrlarda Sharqda, Yevropada, Rossiyada ta’lim va tarbiya berish hamda til ta’limiga e’tibor.
   
3. 
   О‘zbekistonda maktabgacha pedagogikaning rivojlanishi.
   

Tayanch sо‘z va iboralar: Waldkindergarten, Bauernhofkindergarten, Reggio-Kindergarten, Freinet-Kindergarten, Integratsion bolalar bog‘chalari, Internatsional bolalar bog‘chalari, bolalar yaslisi, bolalarga qarash markazlar (hoikuen), bolalar bog‘chalari (yōchien), nogironlar uchun maxsus muassasalar


Maktabgacha pedagogika tarixi
Insoniyat tarixida bolalarga, bolalikka munosabat va umuman ota-onalar va bolalar о‘rtasidagi munosabatlar juda keskin о‘zgardi va hayotimizning hozirgi bosqichini tushunish uchun о‘tmishda qanday narsalar borligini bilish foydalidir. Qadimda milodiy tо‘rtinchi asrgacha bolalarni о‘ldirish oddiy hisoblangan. Ota-onalar bolani tarbiyalash yoki boqish qiyin bо‘lishidan qо‘rqqanlarida odatda uni о‘ldirishgan.
Biz darhol barcha bu xurmo Yevropaga nisbatan mantiqiy ta’kidlash lozim. Osiyo, Afrika va Amerikada, ayniqsa, turli mintaqalarda sanalar juda boshqacha. Rossiya Yevropadan 500 yil orqada. Qadimda, bir bola oson, chunki jismoniy nogironlik yoki bola boqish uchun qiyin bо‘ladi, deb qо‘rqib chiqib halok bо‘lishi mumkin. Ota-onalar qizlardan kо‘ra о‘g‘il bolalarni tirik qoldirish ehtimoli kо‘proq yedi.
Birinchi asrning oilaviy maktubi. Rim muallifi о‘zining (ehtimol, sevimli) xotiniga yozadi: "Hilariondan Aziz Yelis, shuningdek, aziz Berous va Apollinarionga salom. Biz Iskandariyadamiz. Men kech emasman, agar xavotir olmang va boshqalar ilgari qaytarib olish. Chaqalog‘imizga qarang. Pul tо‘lashim bilanoq sizga pul jо‘nataman. Agar men xudolarni ibodat qilsam-siz xavfsiz tug‘ilasiz, bolani ushlab turing va qizni tashlang. Afrodiziyalarga sizni unutmaslikni aytdingiz. Seni qanday unutay? Xavotir olmang".
Miloddan avvalgi 228-220 yillar atrofida milet fuqarosi bо‘lgan 79 oilada 118 о‘g‘il va 28 qiz bо‘lgan. Bolalar kо‘pincha xudolarga qurbon bо‘lgan. Bu odat kо‘plab xalqlar orasida mavjud yedi: Irlandiya Keltlari, Gauls, skandinaviyaliklar, misrliklar va boshqalar.hatto Rimda, madaniyatli dunyo qal’a, bola qurbon yarim qonuniy mavjud [20].
Bolalarni о‘ldirish milodiy tо‘rtinchi asrgacha norma hisoblangan. Milodiy 374 yilga qadar cherkov bolalarning о‘ldirilishini qoralovchi qonun qabul qilmagan yedi. Biroq, noqonuniy bolalarni о‘ldirish XIX asrga qadar keng tarqalgan. Bolalarni itoatkor qilish uchun kattalar ularni har xil bogeymen bilan qо‘rqitdilar. Qadimgilarning aksariyati bolalar oldida tungi jinlar va jodugarlarning tasvirlarini saqlab qolish, ularni о‘g‘irlash, ularni yeyish va parchalash uchun har doim tayyor bо‘lish yaxshi bо‘lar yedi. Milodiy IV-XIII asrlarda bolani rad yetish, uni islimiy hamshiraga, kichik bolalar uchun monastirga yoki muassasaga, xizmatkor yoki garovga oluvchi sifatida boshqa zodagon oilaning uyiga yuborish normal hisoblangan. Bola boshqa oilaga sotilishi mumkin yedi; bu umumiy tovar yedi. Uyda bolaga kattalardek muomala qilar, darhol ishga yuklanardi. Uch yoshidan boshlab bog‘da yoki uyda boshqa kattalar bilan birga ishlashi mumkin yedi.
Bolalarni uzoqlashtirish an’anasi shu qadar kuchli ediki, u о‘n sakkizinchi asrgacha Angliya va Amerikada, о‘n tо‘qqizinchi asrgacha Fransiyada, XX asrgacha Germaniyada mavjud yedi. In 1780, Parij politsiya rahbari bu taxminiy raqamlarni beradi: har yili 21,000 bolalar shahrida tug‘ilgan, 17,000 ularning qishloq hamshiralar yuboriladi, 2000 yoki 3000 chaqaloqlar uchun uylariga yuboriladi, 700 ota-onalar uyida hamshiralar tomonidan yemizgan yetiladi, va faqat 700 ona yemizgan yetiladi. Bolalar har doim va hamma joyda yomon oziqlangan yedi. Boy oilalarda ham bolalarning, ayniqsa, qizlarning ovqati juda kambag‘al bо‘lishi va gо‘sht juda oz miqdorda berilishi yoki umuman berilmasligi kerak deb hisoblashgan.
Rim davridan boshlab, о‘g‘il-qizlar har doim stolda ota-onalariga xizmat qilganlar va о‘rta asrlarda Qirol oilasining a’zolaridan tashqari barcha bolalar xizmatkor sifatida ishlatilgan. XIX asrgacha bolalar mehnatidan foydalanish muhokama mavzusiga aylanmagan yedi [20].
О‘rta asrlarda bolalar osishni tomosha qilish uchun sinfdan tez-tez olib chiqib turishgan, ota-onalar yesa bolalarini tez-tez kо‘rib turishgan. Qatl va jasadlarning turi bolalarni tarbiyalash uchun foydali deb hisoblandi. Bu vaqtda bolalar uchun "qо‘rqoq" rolini cherkov о‘z zimmasiga olgan. Reformatsiyadan keyin "о‘rgimchaklarni yoki boshqa jirkanch hasharotlarni olovga hukm qilganingizdek, dо‘zax oloviga hukm qiladigan" Xudoning о‘zi bolalarni qо‘rqitish uchun asosiy qо‘rqinch yedi. XIV-XVII asrlar-bola allaqachon ota-onalar hissiy hayotga qо‘shilishga ruxsat yetiladi. biroq, ota-onalarning asosiy vazifasi uni "shakl", "tо‘qish"ga "tashlash"dir. Dominikidan Lokkgacha bо‘lgan faylasuflar orasida yeng mashhur metafora bolalarni yumshoq mum, gips va loy bilan taqqoslash yedi. Kо‘p bola tarbiyalovchi qо‘llanmalar paydo bо‘ldi va Maryam va chaqaloq Isoning kulti tarqaldi. san’atda yesa "g‘amxо‘r ona obrazi"ommalashgan.
О‘n sakkizinchi asrga qadar bolalarning juda katta qismi muntazam ravishda kaltaklandi. Qamchilash asboblari turli qamchi va qamchi, tayoq va juda ham kо‘p yedi. Hatto Qirol oilasiga mansublik ham ularni kaltaklashdan ozod qilmadi. Hatto shoh sifatida, Louis XIII kо‘pincha tunda terror uyg‘onib, yertalab flogged bо‘lishi kutilmoqda. Koronatsiya kuni sakkiz yoshli Luisni kaltaklashdi va u shunday dedi: "men bu sharaflarsiz, shuning uchun men flogged bо‘lmayman. Faqat Uyg‘onish davrida bolalarni bu qadar shafqatsizlarcha kaltaklamaslik kerakligi haqida jiddiy gap bor yedi, keyin buni aytgan odamlar odatda ularni aql-idrok bilan urish kerakligiga rozi bо‘lishdi. О‘n sakkizinchi asrga qadar bolalar Pottiga borishga о‘rgatilmadi, balki uning о‘rniga sog‘lom yoki kasal bо‘lishidan qat’i nazar, klizmalar va shamlar, laksatiflar va yemetiklar berildi. Bolalarning ichaklarida kattalarga nisbatan Jasur, zararli va shafqatsiz narsalarni yashirishadi. Bolaning ichak harakatlari hidi va yomon qaradi, aslida bir joyda chuqur pastga, bola aslida boshqalar haqida yomon his degan ma’noni anglatadi [20].
О‘n sakkizinchi asr-ota-onalar uning ichki holatini, g‘azabini, yehtiyojlarini, Masturbatsiya, hatto uning irodasini nazorat qilish, bu kuch orqali allaqachon uning aqli ustidan nazoratni qozonish uchun harakat va. Bola bunday ota-onalar tomonidan tarbiyalangan bо‘lsa, onasining yemizgan; u swaddling va doimiy klizmalari yemas yedi; u hojatxonaga borish kо‘nikib yedi; majbur yemas, lekin kо‘ndira; ba’zan mag‘lub, lekin muntazam yemas; Masturbatsiya uchun jazolanadi; kо‘pincha sо‘zlar bilan qilingan itoat, yemas, balki tahdidlar. Ba’zi pediatr bolalar ota-ona qaramog‘ida umumiy yaxshilanishga yerishish va natijada bolalar о‘limini kamaytirish imkoniyatiga yega bо‘ldi, bu yesa XVIII asrda demografik о‘zgarishlarga zamin yaratdi.
Bolalar uchun jismoniy jazo cheklash urinishlar XVII asrda qilingan, lekin yeng katta о‘zgarishlar о‘n sakkizinchi asrda sodir bо‘lgan. XIX asrda, yeski spanking Yevropa va Amerika kо‘p mashhurlik yо‘qotish boshladi. Bu jarayon yeng Germaniyada chо‘zilgan yedi, anonim tadqiqotlar hali kо‘rsatadi qayerda 80% ota-onalar, ular huquqiy man qaramay, ularning bolalarini mag‘lub tan. Cherkov bezorilik kampaniyasini boshlaganda, yangi qо‘rqinchli belgilar paydo bо‘ldi: arvohlar, Kurtadam va boshqalar. "yenaga quyidagi tarzda bir krankli bolani tinchlantirish uchun moda oldi. U kulgili tarzda kiyinadi, xonaga kiradi, о‘sadi va bolalarning quloqlarini bezovta qiladigan jirkanch ovozda bolaga baqiradi. Shu bilan birga, yaqin yaqinlashib, imo-ishoralar u yendi yutib bо‘ladi bolaga aniq qilish." О‘n tо‘qqizinchi asrgacha bolalarni xо‘rlash an’anasi hujumga uchragani yо‘q. Bolaning harakat yerkinligini turli qurilmalar bilan cheklash deyarli universal odat edi. Dastlabki yillarida bola hayotining yeng muhim jihati puchga chiqdi. Sо‘nggi tibbiy tadqiqotlar shuni kо‘rsatdiki, swaddled bolalar juda passiv, ularning yurak tezligi sekin, ular kamroq qichqiriq, uyqu juda ham kо‘p, va umuman, ular ota-onalari juda oz muammo berish, shunday qilib, sokin va sekin bо‘ladi [20].
Bola tagliklardan chiqqanida unga, har bir mamlakatda va har bir davr uchun о‘z harakatchanligini cheklashning boshqa usullari qо‘llanilgan. Ba’zan bolalar yemaklab ketmasligi uchun stullarga bog‘lab qо‘yilardi. О‘n tо‘qqizinchi asrga qadar, bolaning kiyimi uni yaxshiroq kuzatish va tо‘g‘ri yо‘nalishda boshqarish uchun sling bilan bog‘langan. XIX asr-XX о‘rtalari. bola tarbiyasi uni tarbiyalashdagi kabi irodasini о‘zlashtirishda, tо‘g‘ri yо‘lga yо‘naltirishda u qadar kо‘p yemas. Bola sharoitga moslashishga, ijtimoiylashishga о‘rgatiladi. О‘n tо‘qqizinchi asrda otalar farzandlariga qiziqish kо‘rsatish, ba’zan ota-onaning qiyinchilikdan ozod qilish yehtimoli juda ham kо‘p bо‘ldi. XX asrgacha yosh bolalarni yolg‘iz qoldirish odat tusiga kirgan. Ota-onalar kamdan-kam hollarda bolalar xavfsizligi va baxsiz hodisalar oldini olish haqida g‘amxо‘rlik. Qamchi jazosi modadan chiqa boshlagach, bolalarni itoatkor qilish uchun boshqa jazo oldi. Misol uchun, о‘n sakkizinchi va о‘n tо‘qqizinchi asrlarda bolalarni zulmatda qulflash juda mashhur bо‘ldi. XX asr о‘rtalaridan boshlab yordam uslubi ommalashib ketdi. Bu uslub bola rivojlanishining har bir bosqichida ota-ona kо‘ra yaxshiroq о‘z yehtiyojlarini biladi, deb taxmin asoslangan. Har ikki ota-ona bolaning hayotida ishtirok yetmoqda, ular tushunish va ularning о‘sib borayotgan individual yehtiyojlarini qondirish. Intizom yoki shakl "xususiyatlar"uchun hech qanday urinish, albatta, yо‘q. Bolalar kaltaklangan yoki haqoratlanmagan, ular stress ostida sahna qilsalar kechiriladi. Ota-onalar oilada tо‘ng‘ich yemas, xizmatkor bо‘lishni normal hisoblaydilar. Oilada asosiy faoliyat - bola bо‘ladi [20].