Samarqand – 2021 Ideal gazlarning termodinamik jarayonlari

1-rasm. Gaz holatini izoxorik jarayonda o‘zgarishining Pv - va Ts - diagrammalari
Izoxorik jarayonda gaz hajmining o‘zgarishi d =v₂- ₁=0 , bo‘lganligidan

(2)
Ya’ni, izoxorik jarayonda gaz ish bajarmaydi. Termodinamikaning birinchi qonunini d =0. hol uchun yozamiz:
(3)

Sig‘im o‘zgarmas bo‘lganda:

(4)

Demak, tizimga berilgan dq issiqlik miqdori shu tizim ichki energiyasining o‘zgarishiga sarflanar ekan.

Sig‘im o‘zgaruvchan bo‘lganda:

(5)

1-rasmdan ko‘rinib turibdiki, izoxorik jarayon bosim ortishi bilan kechsa, demak tizimga issiqlik keltiriladi va ishchi jismning ichki energiyasi va temperaturasi ortadi.

Agar izoxorik jarayonda bosim kamaysa, u holda issiqlik olib ketiladi va ichki energiya hamda temperatura kamayadi. Izoxorik jarayon uchun entropiyaning o‘zgarishini quyidagi tenglamadan aniqlaymiz.

lekin v=const uchun ln v₂/v₁=0.

Shuning uchun

(6)
Demak, izoxorik jarayonda gaz ish bajarmaydi. Unga uzatilgan dq issiqlik miqdori termodinamik tizim ichki energiyasining o‘zgarishiga sarflanadi.