Самарљанд шаќри атмосфераси, уни ифлослантирувчи манбалар ва олдини олиш чора тадбирлари

                                                          

 

Samarqand shahri sanoat korxonalari maydonlarida uglerod oksidi miqdorini 

aniqlash natijalari

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16.02.2015

19.02.2015

09.03.2015

O'rtacha

Aniqlash vaqti

C

O

 m

iq

d

o

r

i,

 m

g

/m

3

Alpomish zavodi

Chinni zavodi

Kimyo kombinati

 

 

3.6–rasm. 

Samarqand 

shahri 

sanoat 

korxonalari 

maydonlarida 

uglerod 

oksidi 

miqdorini 

aniqlash 

natijal

---

44 

                                                          

chiqindilari  67,8%ni  tashkil  etgan.  Bugungi  kunda  Samarqand  viloyatida  jami 

92483  ta  avtotransport  vositasi  mavjud  bo’lib,  shundan  69573  tasi  benzin 

yoqilg’isida,  4252  tasi  dizel  yoqilg’isida,  18658  tasi  gaz  yoqilg’isida  ishlaydi. 

Xarakatlanuvchi  manbaalardan  chiqqan  ifloslanishning  asosiy  qismi  Toshkent, 

Farg’ona shaharlaridan so’ng Samarqand 3-chi o’rinda, ya’ni jami ifloslantiruvchi 

moddalarning  80%  ni  avtotransport  vositalari  tashkil  etadi.    Buning  sababi 

Samarqandda keyingi yillarda (2001-2005) xalq xo’jaligi transporti, ya’ni xususiy 

sektorda  transportlarning  intensiv  ravishda  ko’payishi,  shu  bilan  transport 

vositalariga  sarf  bo’layotgan  yoqilg’ini  talabi,  shunga  bog’liq  xususiy  AYoQSh 

(avtomobillarga  yoqilg’i  quyish)  va  ASGQSh  (avtomobillarga  suyuq  gaz  quyish) 

shahobchalarini  ko’payishi  ushbu  yoqilg’i  quyish  shaxobchalari  va  avtotransport 

vositalaridan  chiqayotgan  chiqindilarni  o’sishi  asosiy  ekologik  faktorlardan  biri 

bo’lib  qolmoqda.  Ekologik  jihatdan  nosoz  bo’lgan  avtoulovlar,  bu  sohada 

avtotransportlardan  tashlanayotgan  zararli  chiqindilarni  «tranzit  ifloslanishi» 

boshqa  regionlardan  kesib  o’tuvchi  transportlardan  chiqayotgan  chiqindilar 

nazorati, viloyatdagi huquqiy va jismoniy shaxslarga tegishli transportlar ekologik 

–  texnik  nazorati  o’tkazish  ularni  ekologik  talonlar  bilan  ta’minlash 

muammoligicha  qolmoqda.  Z.Umarov    1999-2000  yillarda  Samarqand  shahri 

ko’chalarida olib borgan kuzatishlari natijasida hozirgi «Prezident» mehmonxonasi 

oldidagi  bekatdan  soat  8

00

  dan  9

00

  gacha  qariyib  1810  ta  avtomashina  o’tgan 

bo’lsa,  2004  yilning  22  noyabrida  bu  yerdan  5020  ta  turli  xil  markadagi 

avtotransport vositalari o’tgan. 2005 yilning 22 fevral kuni  soat 8

00

 dan 9

00

 gacha 

o’rtacha  5460  ta  avtomashina  o’tgan.  Bizning  2014-2015  yillarda  Samarqand 

shahri ko’chalarida olib borgan kuzatishlari natijasida Bulvarda 22 aprel kuni soat 

11

00

-12

00

 gacha o’rtacha 2100 ta, 24 aprel kuni soat 15

00

-16

00

 gacha o’rtacha 2289 

ta,  shundan  108  ta  avtobus,  12  ta  yuk  avtomashina,  28  aprel  kuni  8

00

-9

00

  gacha 

o’rtacha 3432 ta  avtomashina o’tgan. Bu  ko’rsatgichlarga  qaraganda  yildan  yilga 

avtomashinalar  soni  va  universitet  hiyoboni  maydonidan  qatnovi  oshib 

borayotganligini ko’rishimiz mumkin. 

---

45