Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

МУОМАЛА ХАРАЖАТЛАРИ
- товар айирбошланиш жараёни билан боғлиқ 
харажатлар бўлиб, унинг турлари мавжуддир: олди-сотди жараёнидаги харажатлар ва 

---

417 
муомала жараёнида ишлаб чиқариш соҳасини давом эттириш билан боғлиқ 
харажатлар.
НОУ-ХАУ
(инглизчадан - «биламан қандайлигини») ишлаб чиқариш 
технологияси, ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш учун зарурий илмий-техникавий, 
тижорат, ташкилий бўлимлар ёки «Ноу-Хау» - янги ғоя, фикр, технологиялар ёки 
муаммоларни ўзига хос ечиш. Унинг таркибига тижорат сирлари, патент қилинмаган 
технологик жараёнлар, ишлаб чиқариш ҳамда савдога тааллуқли бўлган маълумотлар 
киради. 
Ободонлаштириш
-пудрат 
шартномасига кўра буюртмачиларга уларда
фойдаланишда бўлган ер майдончаларининг кўринишини яхшилаш, ер ости 
ўтказмаларини қуриш, транспорт воситаларини тўхтаб туриш жойларини ташкил 
қилиш, ер майдончаларини темир панжаралар билан ўраш, юриш йўлкаларини 
қуриш каби ишлар тушунилади. Ободонлаштириш ишлари бошқа ишлар сингари 
лойиҳадаги барча ишлар тугатилгач, пудратчи томонидан буюртмачига «Бажарилган 
ишлар (қилинган харажатлар) қиймати тўғрисида маълумотнома – счёт-фактура» 
асосида топширилади. Ушбу ҳужжат имзоланган ва тасдиқлангандан сўнг 
ободонлаштириш ишлари пудратчи ташкилот учун бажарилган (сотилган) деб 
ҳисобланади. 
СЕРТИФИКАТ 
- кредит муассасини пул маблағларининг депонентлашти-
рилганлиги ҳақидаги ёзма гувоҳномаси бўлиб, жамғарувчига депонент муддати
тугагач пул маблағини ва унга белгиланган фоизни олиш усулини тасдиқловчи 
ҳужжат ҳисобланади. 
СОТИШ БАҲОСИ 
- талаб ва таклифдан келиб чиққан ҳолда сотувчи ва 
истеъмолчи ўртасида келишилган баҳо. 
ССУДА
- мулкдан бепул фойдаланиш шартномаси. Фоиз тўлови билан кредитга 
бериладиган пул маблағи.