Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
5.Buxgalteriya hisobining tamoyillari 
 
“Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonunning uchinchi moddasiga binoan buxgalteriya 
hisobining 3 ta, “Moliyaviy hisobotni tayyorlash va taqdim etish uchun kontseptual asos” nomli 
BHMSga ko‘ra 18 ta tamoyil (printsip)lari mavjud. 
“Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonunning 3-moddasiga binoan buxgalteriya hisobining 
asosiy qoidalari quyidagilardir: 
– uzluksizlik;
– ishonchlilik; 
– ko‘rsatkichlarning qiyoslanuvchanligi; 
”Moliyaviy hisobotni tayyorlash va taqdim etish uchun kontseptual asos” nomli BHMSga 
binoan buxgalteriya hisobining asosiy qoidalari quyidagilardir: 
– hisoblash; 
– ikki yoqlama yozuv usulida hisob kitobni yuritish; 
– uzluksizlik; 
– xo‘jalik operatsiyalarini, aktivlar va passivlarni pul bilan baholash; 
– ishonchlilik; 
– ehtiyotkorlik; 
– mazmunning shakldan uzunligi; 
– ko‘rsatkichlarning qiyosiyligi; 
– moliyaviy hisobotdagi betaraflik; 
– hisobot davrida daromadlar bilan harajatlarning muvofiqligi; 

---

15 
– aktivlar va majburiyatlarning haqiqiy bahosi; 
– tushunarlilik; 
– ahamiyatlilik; 
– jiddiylik; 
– haqqoniy va holis taqdim; 
– tugallanganlik; 
– izchillik; 
– o‘z vaqtida taqdim etish; 
Yuqoridagi tamoyillarga asoslanib yuritilgan buxgalteriya hisobi va tuzilgan moliyaviy 
hisobot barcha foydalanuvchilarning korxona moliyaviy xo‘jalik faoliyati haqida to‘liq, tushunarli 
ma’lumot olishni va tegishli xulosa chiqarishni ta’minlaydi 
 Hisoblash –
daromadlar va harajatlar buxgalteriya hisobida e’tirof etiladi va kelgan davrda 
tushishi yoki paydo bo‘lishiga qarab (pul mablag‘larini olish yoki to‘lash asosida emas) moliyaviy 
hisobotlarda aks ettiriladi. 
Ikki yoqlama yozuv usulida hisob-kitobni yuritish – 
bitta operatsiya bo‘yicha bitta 
summaning o‘zi buxgalteriya hisobining ikkita hisobvaraqlarida - bittasining debetida va 
boshqasining kreditida aks ettiriladi. 
Uzluksizlik – x
o‘jalik yurituvchi subyekt uzluksiz ishlaydigan, ya’ni belgilangan kelajakda 
ishlashni davom ettiradigan subyekt deb hisoblanadi. Uning o‘z faoliyatini tugatish yoki faoliyat 
ko‘lamini ancha qisqartirish niyati ham, zarurati ham yo‘q deb taxmin qilinadi.