Самарқанд давлат архитектура қурилиш

Rahbarlar strategiyani yaratishda to’rtta 
yondashuvdan 
foydalanishlari 
mumkin. 
Yondashuvlarning har biri o’zining yaxshi 
va yomon tomonlariga ega. 
 

---

57 
Lekin strategiyani yaratishda guruhlar kuchidan foydalanish ham 
o’z kamchiligiga ega. Guruhlar o’z manfaatlarini ko’zlab strategiyalarni 
yaratishlari mumkin, bunday strategiyada tashabbuskorlik hamda kuchli 
g’oyalar yetishmasligi va har xil chekinishlar ko’plab uchraydi. 
Musobaqaviy yondashuvning ijobiy tomoni shundan iboratki, 
bunda quyi pog’ona rahbarlarining tashabbuskorligi rag’batlantiriladi. 
Yangi g’oya bilan strategiyani boyituvchilarga ko’proq imkoniyat va 
resurslar beriladi. Shu tarzda strategiyani muntazam yangilab borish 
imkoni tug’iladi. Lekin «G’oliblar» harakati kompaniyaning turli 
pog’onalariga tegishli ekanligini nazarda tutsak, rahbar takliflarni 
yaxlitlash uchun ularni bir-biriga moslashtirishni tashkil etishi lozim. 
Shunday qilib, strategiyani yaratishni to’rtta usuli ham œzining 
yaxshi va yomon tomonlariga ega. Ularni har birining muvaffaqiyatni 
yoki muvaffaqiyatsizlikni olib kelishi rahbarga bog’liq. 
 
Tayanch vaziyatlar. 
Rivojlanish yo’nalishini aniqlash vazifasi missiyani yaratishni, 
maqsadlarni belgilashni va strategiyani shakllantirishni o’zida mujassam 
etadi. Maqsadlarni belgilashning dastlabki davrida rahbarlar tashkilotni 
qaysi tomonga yo’naltirishni tasavvur etishga va «Hozirgi paytda bizning 
biznes qanday bo’lishi kerak va kelajakda qanday bo’ladi?» degan 
savolga javob topishga harakat qiladilar. Missiyani aniq shakllantirilishi 
tashkilotni aniq belgilangan yo’ldan borishga va tashkiliy yaxlitlikni his 
etishiga yordam beradi. Puxta o’ylangan va aniq shakllantirilgan missiya 
uzoq muddatli vazifalarni yechishda mayoq vazifasini bajaradi va 
xodimlarda kompaniya faoliyatiga tegishli ekanligini bildiradigan 
hissiyotlarni uyg’otadi. 
Rivojlanish yo’nalishini aniqlashda navbatdagi qadam kompaniya 
erishishi lozim bo’lgan moliyaviy va strategik maqsadlardir. Maqsadlar 
missiya shaklini aniq faoliyat turlariga mos ravishda o’zgartiradi. 
Tasdiqlangan maqsadlar tashkilotning ma’lum kuch-g’ayratini talab 
etishi bilan birga erishish mumkin bo’lgan darajada bo’lishi lozim. 
Maqsadlar o’lchanadigan va aniq yo’nalishga ega bo’lishi kerak. 
Maqsadlar har-bir tashkiliy birlik uchun alohida belgilanadi. 

---

58 
Rivojlanish yo’nalishini 
vazifalarini yechishni uchinchi qadami 
bu- maqsadlarga erishish strategiyasini yaratishdir. Korporativ strategiya 
– koorporasiya miqyosida, biznes strategiya - biznes yo’nalishlari yoki 
filiallar bo’yicha, funksional strategiya - har bir bo’linma va bo’limlar 
bo’yicha, operativ strategiya esa har bir ishlab chiqarish yoki hududiy 
birliklar maqsadlariga erishishni ta’minlaydi. Natijada tashkilotning 
strategiyasi umumlashtirilgan va muvofiqlashtirilgan ko’rinishga ega 
bo’ladi. 
Strategiya ichki va tashqi omillar ta’sirida shakllanadi. Kompaniya 
bozorda to’qnash keladigan ijtimoiy, siyosiy, huquqiy va jamoatchilik 
omillari, tarmoq jozibadorligi, imkoniyat va xavf-xatar eng muhim tashqi 
omillar hisoblanadi. Kompaniyaning kuchli va kuchsiz tomonlari, 
raqobatbardoshligi, obro’talabligi, biznes falsafasi va rahbarlarning etik 
prinsiplari hamda kompaniyaning madaniyati asosiy ichki omillar 
hisoblanadi. Kuchli strategiya yuqoridagi hamma omillarni e’tiborga 
olishi lozim. 
Strategiyani shaklantirish jarayonini boshqarishning to’rt asosiy 
usuli mavjud: bosh strateg yondashuvi, bunda rahbar strategiyasining 
«bosh arxitektori» bo’ladi; vakolatlarni berish yondashuvi; hamkorlik 
bilan bog’liq yondashuv va musobaqaviy yondashuv. To’rt usul ham 
œzining ustun tomonlariga va kamchiliklariga ega. Ularning har biri 
muvaffaqiyatga yoki mag’lubiyatga olib kelishi mumkin. Bu 
strategiyaning qanchalik sifatli yaratilishi va amalga oshirilishi malakali 
boshqaruvga bog’liq.