|
Tayanch vaziyatlar.
Strategiyani amalga oshirish strategik rejani aniq harakatlarga va
talab qilinadigan natijalarga aylantirishni nazarda tutadi. Agar erishilgan
natijalar maqsadga mos kelsa, yoki undan ham yuqori bo’lsa, strategik
reja muvaffaqiyatli amalga oshirilgan hisoblanadi. Qoniqarsiz natijalar
esa zaif strategiyadan yoki uni noto’g’ri tadbiq etilganidan darak beradi.
Strategiyani qanday tadbiq etish muammosini hal etish jarayonida
menejerlar qanaqa ichki shart-sharoitlarni zarurligini aniqlashlari kerak
bo’ladi. So’ngra ular ushbu shart-sharoitni yaratishlari lozim. Ushbu
jarayon bir necha o’zaro bog’liq bog’liqliklarni nazarda tutadi:
370
1.
Strategiya bilan tashkiliy ko’nikmalar, kompetentlik va tuzilma
bog’liqligi;
2.
Strategiya bilan smeta mablag’larini bog’liqligi;
3.
Strategiya bilan siyosatni bog’liqligi;
4.
Strategiya bilan ichki qo’llab-quvvatlovchi smetalar bog’liqligi;
5.
Strategiya bilan rag’batlantirish smetalarini bog’liqligi;
6.
Strategiya bilan kompaniya madaniyatini bog’liqligi.
Bog’liqlik qanchalik yaqin bo’lsa, strategiya shunchalik samarador
va quyilgan maqsadlarga erishish ehtimoli shunchalik yuqori bo’ladi.
Strategiyani amalga oshirish – bu faqat oliy rahbariyatni ishi emas,
bu butun boshqaruvchilar komandasining vazifasidir. Hamma menejerlar
o’z vakolatlari va javobgarligi doirasida strategiyani tadbiq etuvchilar
hisoblanadi. Hamma menejerlar belgilangan natijalarga erishish uchun
mos sohalarda qanaqa faoliyatni amalga oshirish to’g’risida o’ylashga
majbur bo’ladilar. Ularning hammasi harakat rejasiga muhtojdirlar.
Tashkilotni shakllantirish bilan bog’liq quyidagi uch asosiy
harakatlar ushbu vaziyatlarni mujassam etadi:
tayanch lavozimlarni qobiliyatli kadrlar bilan ta’minlash;
narxni shakllantiruvchi ishlarni samarali bajarish uchun tashkilot
zaruriy ko’nikmalarga, bo’limlarga va qobiliyatga ega bo’lishi
lozim;
ishlarni tuzilmalash va tashkiliy sxemasini tuzish.
Strategik ko’nikmalarga ega bo’lish – bu o’xshash strategiya
asosida harakat qiladigan raqobatchilarga nisbatan ustunlikka ega
bo’lishning eng ishonchli yo’llaridandir. Bunda faqat ushbu tashkilotga
xos bo’lgan qobiliyatlarning integrasiyalashuvi orqali mahsulot
narxining shakllanishi haqida so’z boradi. Ushbu ko’nikmalarni uzoq
muddatli raqobat ustunligiga aylantirish va mustahkamlash uchun kuch
g’ayratni ayamaslikka to’g’ri keladi. Tayanch ko’nikmalarning ko’p
qirrali bœlib, ularni muntazam takomillashtirish uchun: 1) insoniy
resurslarni, qobiliyatlarni va bilimlarni boshqarishni nazarda tutadi; 2)
har xil ishchi guruhlarning va bo’limlarning narx yaratish ko’nikmalarini
muvofiqlashtirishni talab qiladi.
371
Hamma
tashkiliy
tuzilmalar
o’zining kamchiliklariga va
ustunliklariga ega, ideal tuzilma mavjud emas. Funksional ixtisoslashgan
tashkiliy tuzilmalar odatda, bitta korxonaga ega kompaniyani tashkiliy
tuzilmasini keng tarqalgan usuli hisoblanadi. Agar strategik muhim
ishlar bir-biri bilan minimal hamkorlikda bo’lsa, funksional tashkilot
yaxshi natija beradi, lekin unga jiddiy kamchiliklar xosdir: uzoqni ko’ra
olmaslik, mahalliychilik, bo’limlararo raqiblik, jarayonlarning haddan
tashqari tarqoqlashuvi va vertikal boshqaruv iyerarxiyasining paydo
bo’lishi shular jumlasidandir.
Geografik hududlarga asoslangan tashkiliy tuzilmalar har xil
geografik bozorlarda faoliyat ko’rsatuvchi korxonalar uchun mos keladi.
SBB (strategik biznes-birlik) bazasidagi tuzilmalar esa, o’zaro bog’liq
diversifikatsiyaga
amal
qiladigan
kompaniyalarga
mos
keladi.
Markazlashmagan biznes birliklar o’zaro bog’liq bo’lmagan sohalarga
kiruvchi kompaniyalarga xos hisoblanadi. Matrisali tuzilmalar loyiha
tashkilotlarini samarali boshqarishda qo’llaniladi.
Qanday tashkiliy tuzilma tanlanmasin uni o’zaro ishchi guruhlar,
rag’batlantirish tizimlari, tarqoq jarayonlarni birlashtirish va strategik
katta ahamiyatga ega ishlarni bajarish uchun maxsus vakolatlarga ega
funksiyalararo brigadalar, maxsus loyiha va venchur brigadalar, aloqalar
bo’yicha menejerlar va boshqalar bilan to’ldirishga to’g’ri keladi.
Qisqa sikldan iborat «mahsulotni loyihalash - bozor», ko’p variantli
ishlab chiqarish va xaridorlarga individual xizmat ko’rsatish kabi yangi
strategik
yo’nalishlar
tashkilotlarni
tuzilishida
keskin
ijobiy
œzgarishlarni vujudga keltiradi – ular yanada tejamkor, chiziqli,
gorizontal, tezkorlik bilan reaksiya qilish va yangiliklarni kiritish
qobiliyatiga ega bo’ladi. Tuzilmani strategiyaga moslashishining bunday
usullari kam sonli boshqarish pog’onalarini, katta bo’lmagan biznes
birliklarni, funksional bo’limlardagi jarayonlarni tarqoqligini kamaytirish
maqsadida ularni qayta tashkil etishni, funksiyalararo ishchi guruhlarni
tashkil etishni, menejerlarga ko’proq mustaqillik berishni, asosiy
ta’minotchilar bilan hamkorlik munosabatlarini va uncha muhim
bo’lmagan ishlarni tashqariga berishni, ichki qo’llab-quvvatlovchi
372
tizimlarni
yaratishni,
kompyuterlardan
va
telekommunikasiya
texnologiyalaridan foydalanishni nazarda tutadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
