Samandarova diloraning botanika fanidan

BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
AGRONOMIYA VA BIOTEXNOLOGIYA FAKULTETI BIOLOGIYA YO'NALISHI. 9-1 BIOS-21 GURUH TALABASI
SAMANDAROVA DILORANING
BOTANIKA FANIDAN
TAYYORLAGAN


MUSTAQIL ISHI


Mavzu: Mirtanamolar qabilasi , oilalari , tasnifi va asosiy turlari
Reja:
I. Kirish.
II. Asosiy qism.
I. 1 . Mirtanamolar qabilasi haqida umumiy tavsif.
I. 2. Derbendoshlar , anordoshlar oilasi.
III. Xulosa
IV. Foydalanilgan adabiyotlar
Kirish.
O'zbekiston o'simliklarga nihoyatda boy respublika.
O'ZRFA “Botanika” ilmiy-ishlab chiqarish markazi olimla-rining ma'lumotlariga ko'ra, O'zbekistonda 4500 ga yaqin yuksak o'simlik turlari o'sadi. Bular orasida xalq xo'jaligining turli tarmoqlarida ishlatib kelinayotgan va O'zbekiston Respublikasi Qizil kitobi" ga kiritilgan turlar bor.
Ta'kidlash joizki, maktab o'quvchilari, litsey, kollej va oliy o'quv yurtlarining talabalari uchun botanika fanidan yoziladigan darslik, o'quv qo'llanma hamda ilmiy ishlarning mazmuni ko'p jihatdan mahalliy materiallar (o'simliklar)ga, ularni qay darajada ilmiy asosda o'rganilganligiga bog'liq.
O'zbekiston o'simliklari to'g'risida yozilgan 6 jildli „Флора Узбекистана” nomli monografiya 1941—1962- yillarda nashr etilgan. Oxirgi tomning kitobxonlarga havola etilganiga 40 yildan ortiq vaqt o'tdi. Mana shu davr mobaynida botanika fanida, ayniqsa uning flora va sistematikaga oid yo'nalishlarida jiddiy o'zgarishlar sodir bo'ldi. Jumladan, juda ko'p yangi turlar, turkumlar va oilalar kashf etildi. Botanika nomcnklaturasi qoidalari zamirida aksariyat taksonomik birliklarga turli darajada o'zgartirishlar kiritildi va sistematikaga oid qator yangi tizimlar ishlab chiqildi. Masalan, loladoshlar oilasi dunyo miqyosida 10 ta, qirqquloqdoshlar 5 ta, toshyorardoshlar 4 ta, tuyatovondoshlar 4 ta mustaqil oilaga ajratildi va ularga o'zbekcha nomlar berildi.
Izlanishlar natijasida O'zbekistonda 4 bo'lim, 8 ajdod, 18 ajdod-cha, 111 qabila va 172 oilaga mansub 1003 turkum mavjudligi aniqlandi. Ajratilgan oilalar bilan bir qatorda, qo'shilgan oilalar ham bor.
Botanika nomcnklaturasi qoidalariga amal qilingan holda ayrim oilalarning nomlarini turkumlarga asoslanib yozish tavsiya etildi. Unga ko'ra Krestguldoshlar oilasini Karamdoshlar, Dukkak-doshlarni Burchoqdoshlar, Labguldoshlarni Yalpizdoshlar, Soyabondoshlarni Ziradoshlar, Murakkabguldoshlarni Qoqio'tdoshlar va Boshoqdoshlarni Bug'doydoshlar deb atash tavsiya etildi

I. 1. Mirtanamolar qabilasi 16 ta oilani o`z ichiga oladi. Ular asosan tropik va subtropik hududlarda kеng tarkalgan. Mirtadoshlar - Myrtaceae oilasi. Bu oilaga 45 ta turkumga mansub 4000 taga yaqin tur kiradi. Ular tropik va subtropik hudularda ayniqsa, Janubiy Amerika bilan Avstraliyada keng tarqalgan. Oila vakillari doim yashil daraxt yoki butalardan iborat. Barglari oddiy, qarama - qarshi, ba’zan ketma - ket ham joylashgan. Gullari 2 jinsli, aktinomorf, to‘pgullarda yoki yakka holda joylashgan. Gulqo‘rg‘oni murakkab yoki oddiy. Mevasi rezavor yoki yong‘oqcha, ba’zan danakcha. Bu oilaga evkolipt (Eucalyptus), mirta (Myrta), qalampirmunchoq (Zyzygium) kabi turkumlarning vakillari kiradi.Gul formulasi: Ca5Co7-8A-G4-14

Qabila 16 ta oilani o'z ichiga oladi. Ular asosan tropik va subtropik xududlarda keng tarqalgan
I. 2. Anordoshlar (Punicaceae) oilasi.Bu oila filogеnеtik jihatdan mirtadoshlar oilasiga yaqin bo`lib, unga bitta turkumga mansub 2 ta tur kiradi. Bittasi sokotra anori (Punica protopunica). U Sokorta orolida o`sadi. Ikkinchisi oddiy anor (P.granatum) Еvropaning Janubi-Sharqiy qismiga yaqin Sharq va O`rta Osiyoda tarqalgan. O`zbеkistonda oddiy anor tabiiy holda ham o`sadi. Ikkala tur ham buta yoki kichik daraxtdan iborat. Gullari aktinomorf, ikki jinsli. Gulqo`rg`oni murakkab, gultoji qizil rangli. Mеvasi anor mеva. Oddiy anor mеvali va manzarali o`simlik sifatida ekiladi.