Сайланма. Шукур Холмирзаев. 1-жилд шукур холмирзаев



Download 5,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet106/124
Sana14.06.2022
Hajmi5,82 Mb.
#668123
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   124
Bog'liq
True

утирмокчи 
эди, ортидан 
чиккан милиционерни куриб, дарвозага йуналди.
Куча. «Нима килиб куйдим? Вой, Икром! Икромжон!.. Турсунойинг улсин!.. Вой, нима килай? 
Кайтайинми? Й ук!- Х,айдашди-ку? Киритишмайди энди...»
Каюм чукур хурсиниб, сигарета тутатди. Хатни тортмадан олиб, яна бир куз югуртирди. Кейин 
энсаси котгандек яна жойига солди-да, ёнидаги милиционерга буюрди:
— Опчикинг!
Икромжон Кдюмга хаёлланиб каради.
— Бу камера-чи?
— Бунда бир суткаликлар ётади.
...Шундай килиб, Икромжон икки йилга кесилди. Турсуной: «Мендан кечди энди», деб отасининг 
уйига кучиб кетди.
1976


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
ЧУЛОК ТУРНА
Чулок турна тухумдан кеч чикди. Чикканидан кейин хам унг оёгини ололмай анча ётди, 
типирчилади, тукдан иборат канотчаларини кокди. Узини пайдо килган тухум пучогига тиззасидан 
пасти ёпишиб колган эди. Нихоят, ундан халос булди-ю, унг томонга майишиб, атрофига майда шагал 
тошлар териб куйилган, кумга каттикрок босилган туя изидек уясида бир-икки айланди. Сунг маъюс, 
ожиз овоз чикариб, бошини зурга кутариб, анчагача калтираб турди.
У нафас олар — янги олам хавосидан нафас олар, баданига янги оламнинг — илик бахор куёшининг 
нурлари сингар, шунинг учун калтирар, хали бу хаётга куникмаган эди.
Бир пайт ён томондаги калин шувоклар ортидан каттик ва дахшатли «как-как» этган товуш 
эшитилди. Турнача каттик кимирлаб, яна шикастланган оёги ёкка йикилди. Яна анча типирчилаб ётди. 
Энди, бу типирчилашида узини унглаб олишдан кура кандайдир сирли хавфдан яширинишга интилиш 
бор, чунки жажжи турнача онасининг овозидан буни хис этган эди.
Хдкикатан хам Она-турна калин шувоклар ортида учта жужасини эргаштириб, ерда сочилган ут- 
уланлар уругини териб еб юрар экан, олисда маккор тулкини куриб, шундай шовкинли овоз чикарган 
эди.
Тулки чулок турначанинг исини олиб якинлашган, Она-турна бунинг учун эмас, йук, — у энди 
тухумдаги наслидан воз кечган, — ёнидаги жужалари ва узини уйлаб шовкин кутарганди.
Тулки думини хода килиб кочиб колди. Она-турна болаларини эргаштириб, тагин уяси ёнидан, гоят 
усталик билан «ясаган» уяси ёнидан утаркан, уёкка беихтиёр караб, Чулок турначани курди. Буйнини 
гоз чузиб, куксидаги эчки соколдек осилган кора патларини сел-киллатиб, унинг кошига келди. 
Тумшуги билан туртган булди. Ихчам, ингичка оёкдарини илдам кутариб, устидан утди. Сунг буйнини 
гажак килиб, боласига бирпас тепадан караб турди-да, тагин унинг устидан хатлаб, нарида аланг-жаланг 
булиб, хар тарафга талпинаёттан сог жужалари ёнига кетди.
Чулок турна дафъатан устида пайдо булган соядан нажот кутиб унга интилганча колаверди.
Бу холни кузатган инсон хайрон колади: Она-турнани шафкатсизлик килди, деб уйлайди. Аслида 
бундай эмас: илло, бу тур кушларнинг хам узига яраша мехр-шафкати булади. Булади-ю, лекин узга 
конун бу хисдан хам устун туради. Бу — яшамок конуни, зурриёт колдириш ва унинг соглом камол 
топиб, узининг ушбу ишини истикболда такрорлашига булган табиий ва тугма эхтиёж конунидир. 
Шунинг учун улар зурриётни бузадиган ва истикболда яшаши огир булган фарзандларидан осонгина 
воз кечишади.
Чулок турнанинг майда шагал тошчалар устидан утиши хам машаккатли булди. Шундан кейин хам 
анчагача ёнига аганаб ётди. Нихоят, узини унглаб, не бир хис-сезги билан курук ерга тумшугини урди.
У овкатга мухтож — янги оламда хурак топиш шу тарзда содир булишини туйгу билан туйган эди.
Она-турна болаларини хамон эргаштириб, баъзан гут-гут овоз чикариб дон ейишга ундар, улар 
донлашар экан, у бенихоя узун буйнини чузиб, атроф-теваракка караб турарди. Нихоят, олисларга 
чигиртка ва камёб ут баргларини излаб кетган Ота-турна хам учиб келди. Кенг канотларини ёнига тап- 
тап уриб, узун оёкларини чузиб ерга кунди. У куниши билан Она-турна парвоз килди. Ота-турна эса 
болалари уртасига кириб, гут-гут дея ерга кусди. Турначалар ота жигилдонида хазм булмаган, хул, 
ютумли хуракни чукиб-чукиб емокка тутиндилар.
Нихоят, у жужаларни эргаштириб, атрофига тошчалар терилган уясига келди ва Чулок турначани 
куриб, буйнини чузди. Кейин, уни оёгида туртиб курган булди. Кейин, парво килмай, уяга утди-да, 
канотларини ёйиб, аста пасая бошлади. Турначалар чийчийлашиб, отанинг иссик патлари остига кириб 
олишди.
Чулок турна отаси шарпасидан хам узига якинлик, бошпана хиссини туйган, ака ва опалари 
овозидан хам асти хайикмаган эди. У хам не бир иссик талпиниш ила уяга интилди. Бир амаллаб 
тошчалардан утди. Ва думалаб-туриб, иссик канот тагига сукилди.
Эхтимол, Чулок турна уяга киролмаганда, Ота-турна унга парвосиз колаверар эди. Бирок, энди 
унинг харакатда эканини сезиб, каноти остига киришга каршилик килмади.
Отанинг багри — ташкаридаги илик офтобдан хам ёкимли эди. Энг мухими — Чулок турначанинг 
калтираши босилган, унинг вужудига бир бехавотирлик ва ишонч кирган эди.
Она-турна келганда, Ота-турна тагин болаларини каноти остидан чикарди. Чулок турнача онаси


САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 1-жилд
жигилдонидан тушган хуракни куриб, унга интилди. Ака-опалари катори еб олди. Кейин, албатта, 
корни туймай, узок чийчийлади. Кейин онасининг хдм багрига кирди.
Она-турна хдм боя эътибор этмаган жужасини энди эътибор билан юмшок патлари ила бекитиб 
олди.
Кун ботиши олдидан Она-турна яна оёкка турди. Яна болаларини янтокзор ортига бошлади. Энди 
Чулок турнача хам улардан ортда колмай эргашди. Энди Она-турна икки марта тухтаб, унинг етиб 
келишини кутди. Нихоят, Чулок турнача хам онаси гутгутлаб чакирган ердан дон териб еди.
Сунг Она-турна каттакон ёвшаннинг кунгай томо-нига ёнбошлаб, юмшок, иликкина кум-тупрокни 
канотлари ва оёклари ила тита бошлади, кейин унга багрини бериб ётди. Чулок турнача хам ака ва 
опаларига ухшаб кум-тупрокка ётди. Тупрок илик, ёкимли — бунда куёш тафти-ю она-ота багридаги 
хароратдан хам зиёдрок бир нима бор эди.
Ота-турна теваракда магрур кезиб, атроф-олисларга куз ташлаб юрар, гохо уз-узича «как-как» этиб 
янгрок товуш чикариб куяр эди. У хар товуш чикарганда Она-турна бошини бир кутариб карар, сунг яна 
хотиржам буларди.
Турналар бир хил товуш чикаргани билан маъноси куп булади, зеро уларнинг инсон кулогига бир 
хил булиб эшитиладиган овозларида турфа оханглар бор.
Ёвшан ва янтоклар туп-туп булиб усган, улардан холи майдонлар тап-такир булган бу кенг маконда 
куп марта куёш чикиб, куп марта ботди. Хдво тобора исиб, ут-уланлар саргайди. Ерлар торс-торс 
ёрилди.
Бу турналар бола очиб, куз шамоллари эса бошлагунча туришадиган макон эди. Зеро бунда Чулок 
турначанинг ота-онаси ва ака-опаларидан хам узга турналар оиласи куп ва уларнинг хар бирига 
тегишли, узларига хос тугма конунларига кура чегараланган ерлари бор эди. Бу маконда албатта 
уларнинг ганимлари, кушанда ва дустлари хам бор эди. Масалан, энг ашаддий душманлари тулки ила 
шакол. Лекин бу ажойиб кушлар яшаш учун шундай кураш тарзига буйсунар эдиларки, улар 
ганимларига карши уз куроллари билан курашишни хам билишар эди. Биргина «как-как» этган товуш 
манман деган тулкининг эсхонасини чикариб юборади. Шакол хам токат килолмайди бу товушга ва бу 
йирткичларнинг хар иккиси хам бу овозларнинг эгаси гоятда нозик, мутлако беозор кушлар эканини 
сира аклга «сигдиролмайди», чунки бу йирткичларни кадим-кадимдан худди мана шундай товушлар 
дахшатга солиб келган, бу товушлар чиккан жойдан кочиш — улар учун яшаш учун кураш эди.
Табиат накадар доно!
Турналарнинг уялари нима учун бу кадар содда-ибтидоий: кумга каттик босилган туя изининг узи. 
Тагин очик ерга куйишади. Атрофи нега кичик тошлар
билан куршалади? Бу уяларда яна бир гаройиботни куриш мумкин: кайси турна тухум куйса, 
тухумлари билан ёнма-ён икки-учта от тезагини хам келтириб куяди. Улар нега керак?
Турна 

Download 5,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish