Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

16.1-jadval
K alsiy almashinuvining boshqarilishi
Gom ionning 
sintezi va 
sekretsiyasini 
boshqaruvchi 
modda
Gorm onning ta'siri
Gormon
C a2+ ning 
suyaklar- 
dan mobi- 
lizatsiyasi
Ca2+ ning 
buyraklar- 
dan chiqa- 
rilishi
C a2+ ning 
ichaklarda 
s o ‘ rilishi
Qondagi 
C a2+ miq- 
doriga 
ta ’siri
Parat-
gormon
C a2+
ingibirlaydi
faollaydi
ingibirlaydi
oshiradi
K alsi­
triol
Paratgormon
faollaydi
faollaydi
faollayd i
oshiradi
K alsi­
tonin
Ca2’ faollaydi
ingibirlaydi
pasaytiradi
Bu hujayralar paratgormon bilan bog‘ lanuvchi va adenilatsiklaza 
tizimini faollovchi retseptorlarga ega. Suyaklarda adenilatsiklazaning 
faollashuvi osteoklastlaming metabolik faolligini stim ullaydi. 
Natijada rezorbsiya jarayon i boshlanib, kalsiy va fosfatlar qonga 
chiqadi. Buyraklarda paratgormon kalsiy reabsorbsiyasini oshiradi, 
fosfatlamikini esa kam aytiradi, natijada kalsiylar saqlanib qolib, 
fosfatlar chiqib ketadi. Ca2+ konsentratsiyasining normaga qaytishi 
gonnonning sintezi va sekretsiyasini ingibirlaydi.
3 2 9

---

Vitam in Dv 
Boshqa kotermet tabiatli vitaminlardan farqli ravishda 
vitamin D. goimon silatida ta sir etadigan moddaningo‘tmishdoshidir. 
Bu modda 
kalsitriol
deb ataladi. Kalsitriolning vitaminsa aylanishi 
jig a i va buyraklarda am alga oshadi: jigard a kalsidiol hosil bodadi, 
buyi aklai da esa kalsitriolga aylanadi. Bu reaksiyani am alga 
oshiruvchi gidroksilaza fermenti paratgormon tomonidan faollanadi:
kalsiol, vitamin 
(xolekalsiferol) 
| Jigar
kalsidiol (25-oksixolekalsiferol)
| Buvrak
kalsitriol (1,25-dioksixolekalsiferol)