Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

6.7. Y o g ‘ larnin g y o g ‘ to'qim asi va jig a rd a sintezi
Jigar va y o g ‘ to'qimasida y o g 'la r sintezi absorbtiv davrda 
bo‘ ladi. Y o g 'la r sintezi uchun substratlar atsil-KoA va glitserol-
3-fosfat. Jigar va y o g ‘ to‘ qimasida y o g ‘ lar sintezi bir xil kechadi, 
faqat glitserol-3- fosfat hosil bo'lish yo'llari bilan farqlanadi.
Jigar va y o g ' to‘ qimasida y o g ‘ lar sintezi oraliq mahsulot-fosfatid 
kislota hosil bo'lishi orqali kechadi. Fosfatid kislota o ‘ tmishdoshi
— glitserol-3-fosfat jigarda ikki y o 'l orqali hosil bo‘ ladi:
g lik o liz oraliq metaboliti digidroksiatsetonfosfatni qaytarish
orqali;
• 
qondan jigarga tushayotgan erkin glitserolni (X M va ZJPLP 
y o g ia rig a L P L ta’ siri mahsuloti) glitserolkinaza ta’ sirida.
Y o g ‘ to'qimasida glitserolkinaza b oim aganligi sababli digid­
roksiatsetonfosfatni qaytarish glitserol-3-fosfat hosil qilishning 
yagona yo'lidir. Demak, y o g ‘ to'qimasida yog'lam ing sintezi faqat 
absorbtiv davrda, insulin orqali faollanadigan glyukozani tashuvchi 
oqsil GLYuT-4 yordamida glyukoza adipotsitlarga kirganda sodir 
bo'ladi va glikoliz y o ‘ lida parchalanadi.
Y o g ' to'qimasida yogTar sintezi uchun asosan X M va ZJPLP 
yogTari gidrolizida hosil bo'lgan y o g ' kislotalaridan foydalaniladi. 
Y o g ' kislotalari adipotsitlarga kiradi, K o A hosilalariga aylanadi 
va glitserol-3-fosfat bilan bogTanib awal lizofofatid kislota, keyin 
esa fosfatid kislotani hosil qiladi. Fosfatid kislota defosforillanish 
natijasida diatsilglitserolga aylanadi. u esa atsillanish natijasida
132

---

Iriatsilglitserolni hosil qiladi.
Qondan adipotsitlarga tushuvchi y o g ‘ kislotalardan tashqari 
bu 
hujayralarda 
y o g 4 
kislotalar 
glyukozaning 
parchalanish 
mahsulotlaridan ham sintezlanadi. Adipotsitlarda y o g ‘ kislotalari 
sintezini ta’ minlash uchun glyukoza parchalanishi ikki y o ‘ l bilan 
boradi: glitserol-3-fosfat va atsetil-KoA hosil boMishini ta’ minlovchi 
glikoliz va y o g ‘ kislotalar sintezi reaksiyalarida vodorod donori 
bodgan N A D F H hosil bo‘ lishini ta’ minlovchi pentozofosfat 
y o ‘ lining oksidlanishli reaksiyalari.
Adipotsitlarda y o g ‘ molekulalari suv saqlamaydigan katta y o g ‘ 
tomchilarini hosil qiladi.