Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

Dissotsiatsi- 
yalangan faol 
katalitik 
subbirliklar Y
Faol bo'lm agan proteinkinaza
1
C _
>
> 
C
>
Faol bo'lm a- 
_ \ g a n boshqa- 
ruvchi
subbirlik
9.5-rasm.
Proteinkinazaga sAMF ta’siri
Hujayralarda sAM Fga bog‘ liq proteinkinazalaming katta sinfi 
aniqlangan va proteinkinaza A deb nomlangan; ular fosfat g ‘ruhini 
serin va treonin am inokislotalarining OH-g‘ruhiga o‘tkazilishini 
katalizlaydi (ya ’ni serin-treoninkinazalar hisoblanadi). Boshqa 
sinf proteinkinazalar, xususan insulin reseptori bilan faollanuvchi 
proteinkinaza, faqat tirozinning OH-g‘ruhiga ta’sir etadi. Lekin, 
barcha holatlarda yuqori zaryadli va hajmli fosfat g ‘ruhining 
qo‘ shilishi 
fosforillangan 
oqsillarda 
nataqat 
konformatsion 
o‘zgarishlam i vujudga keltiradi, balki ulaming faolligi yoki kinetik 
xususiyatlarini o‘zgartiradi.
Ko‘pchilik fermentlarning faolligi sAM Fga bog‘ liq fosforillanish 
bilanboshqariladi. 
Ko‘plaboqsil-peptidtabiatligormonlarbujarayon 
ni faollaydi. Lekin ba’zi gormonlar adenilatsiklazaga ingibirlovchi 
ta’sir ko‘rsatadi, natijada, 
sAMF 
miqdori va oqsillarning 
fosforillanishi pasayadi. Xususan, somatostatin gormoni o‘zining 
spetsifik reseptori ingibitor G-oqsili bilan birikib, adenilatsiklazani 
va sAMF sintezini ingibirlaydi, y a ’ni adrenalin va glyukagon 
vujudga keltiradigan ta’sirga qarama-qarshi ta’sir ko‘rsatadi. B a’zi 
a ’zolarda prostaglandinlar (xususan RGE() adenilatsiklazaga shunday 
ingibirlovchi ta’sir ko‘rsatadi, vaholanki, hujayraning turiga bogdiq 
ravishda xuddi shu RGE. sAM Fning sintezini faollashtirishi ham 
mumkin.
Glikogenni 
parchalovchi 
mushak glikogenfosforilazasining
267

---

faolla- nish m exanizm i va boshqarilishi batafsil o ‘rganilgan. Uning 2 
shakli tafovut etiladi: kataiitik faol - fosforilaza