Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

G ala k to z a metabolizmi. G alaktoza ichaklarda laktoza gid rolizi 
natijasida hosil boMadi. Galaktozani glyu k ozaga aylantirish uchun 
galaktozaning C
4
atomi H - va O H -g ‘ ruhlari optik k o n fig ‘ ratsiyasini 
o ‘ zgartirishi, y a ’ ni epim erizatsiya reaksiyasi o ‘ tkazilishi kerak. 
Ushbu reaksiya hujayrada faqatgina, U D F-galak toza bilan boTishi 
mumkin. U D F -ga lak toza uridilfosfat-4-epim eraza ferm enti bilan 
katalizlanadigan reaksiyada U D F-glyu kozadan (g lik o g e n sintezining 
m e ta b o liti)h o silb o ‘ ladi.B iroqgalaktozaniepim erizatsiyareaksiyasiga 
kiritilishi, galaktozo-l-fosfat hosil qilib. fosforillanish iga o lib keladi. 
K e y in ch a lik galaktozo-l-fosfat, U D F -glyu k ozad agi glyukoza qold i- 
g ‘ ining o ‘ m ini ega llayd i va U D F -galaktoza hosil b o ‘ ladi, y a ’ ni ga ­
laktozaning U T F bilan to ‘ g ‘ ridan-to‘ g ‘ ri fosforillanish reaksiyasi 
am alga oshm aydi. U rid il q o ld ig ‘ ining U D F-glyu kozad an galaktozaga 
o ‘ tishi, galaktozo-l-fosfaturidiltransferaza ( G A L T ) fermenti yorda- 
m ida katalizlanadi (5.13-rasm ).
104

---

Galaktoza
ATF
ADF
Galaktokinaza
Glikogen '
Galaktozo-l-fosfat
Lirigilfosfat- 
4-epimeraza \ 3
V
UDF-glyukoza
\
j / '
Galaktozo-1 -fosfal- 
uridiltransferaza 
(G A L T )
UDF-galaktoza
G lyukozo-1 -fosfat
t © -»•...................
I 
Fosfoglyukomutaza
Glyukozo-6-fosfat 
Glikoliz
Turli to'qamalar
Jigar
Pi 
^-4
Glyukoza
5.13-rasm.
G alaktoza m etabolizm ining umumiv sxemasi
K eyin galaktoza nukleotidlar tarkibida, C
4
uglerod atom li galak- 
tozaning oksidlanishi va qaytarilishini katalizlovchi N A D ga b o g ‘ liq 
epim eraza fermenti ishtirok etadigan epim erizatsiya reaksiyasiga 
q o ‘ shiladi. Epimeraza ta’sirida U D F -glyu koza U D F-galaktozaga 
aylanishi boshqa y o ‘ nalishlarida ham ishlashi mumkin. Ushbu 
qaytar epim erizatsiya g lik o lip id va glikoproteinlarning galaktozil 
qoldiqlari sintezida muhimdir. Bundan tashqari, galaktoza sut 
bezlarida laktozaning sintezi uchun muhimdir. Laktatsiya davrida 
galaktoza glyukozadan hosil b o ‘ lishi mum kinligi tufayli, oziq - 
ovqatning almashinmaydigan komponenti hisoblanmaydi.
G alaktozem iya glyu k oza m etab olizm iga galaktozani kirituvchi 3 
fermentning birortasida nasliy nuqson b o ‘ lishi tufayli yuzaga keladi. 
Kasallik simptomlari 5.14-rasmda keltirilgan.
105

---

| 
'W j - A
metabolizmga uchramagan
----- Miyaning zararlanishi
Jigarning kattalashishi
sut shakarlari uning 
miyasi, jigari, ko'zlari
chaqaloqqa sut berilsa.
Agar galaktozemiyali
Buyrakning zararlanishi
ishdan chiqaradi
va buyraklarini
5 .14-rasm.