Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

5.10. Giyukoneogenez
B a ’ z i to qimalar, masalan m iya, d oim o glyu k ozan in g d o im iy ravis 
da tushib turishiga muhtojdir. O vqat tarkibidan g lyu k oza y e- tar 
1 
miqdorda tushmasa, qonda gly u k oza m iqdori jigard a glik ogen parc 
a anishi hisobiga normada saqlanib turiladi. B iroq jig a rd a glik o g e n
zaxirasi doim iy emas, 
6— 10
soat ochlikda yaq q ol kam ayadi va 
sutkalik ochhkdan so ‘ ng butunlay parchalanib ketadi. Bunday 
holatda jigarda glyu k ozam n g de novo sintezi - giyu k on eogen ez 
boshlanadi.
Intensiv jism on iy z o ‘ riqish vaqtida va uzoq mu at och lik davrida 
qonda glyu koza m iqdorini saqlab turish, uning asosiy va zifa si 
hisoblanadi. Jarayon asosan jigard a, kam hollarda esa uyrakning po 
stloq qism ida hamda ichakning sh illiq qavatida echadi. Ushbu to 
qimalar sutkada 80 — 100 g glyu k oza sintezini ta m inlashi mumkin. 
G lyukoneogenezn in g birlam chi substrati - laktat, am inokislotalar 
va glitserol. 
Bu substratlarga b o g i i q holda giyu k on eogen ez 
organizm ning fiz io lo g ik holatiga ham b o g ‘ liqdir.
9 5

---

G ly iik o n eo g en ezn in g k o ‘ pchilik reaksiyalari glik olizn in g qaytar 
reaksiyalari (9 -, 
8
-, 7-, 
6
-, 5-, 4-, 2-reaksiyalar) hisobiga kechadi 
va o ‘ sha ferm entlar yordam ida katalizlanadi. B iroq g lik olizn in g
3-reaksiyasi term odinam ik qaytmasdir. Bu bosqichda glyu k on eogen ez 
reaksiyalari boshqa y o ‘ llar bilan kechadi (5.10-rasm ).
5.10-rasm.
G likoliz va glyukoneogenez. Glyukoneogenez 
va glikolizreaksiyalariningferm entlari: 
1
-geksokinazayoki 
glyukokinaza; 2 — fo sfo gly u k oizom era za ; 4 — aldoza; 5 —
triozofosfatizom eraza; 
6
— gliseralde- gidfosfatdegidrogenaza;
7 — fosfoglitseratkinaza; 
8
— fosfoglitseratm utaza; 9 - enolaza. 
Qaytm as g lyu k on eo gen ez ferm entlari: 11 - piruvatkarboksilaza; 12
- fosfoenolpiruvatkarboksikinaza; 13 — fru ktozo-l,
6
-bisfosfataza; 
14 — g ly u k o zo -
6
- fosfataza. I - 111 - substratli sikllar.