Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

5.8. G likogen m etabolizm ining boshqarilishi
G likogen m etabolizm i qu yidagi 3 ta gorm on yordam ida boshqari- 
ladi: insulin, glyukagon va adrenalin. G lik o gen safarbar qilinishining 
shalola m exanizm i 5.9-rasmda keltirilgan. G lik o gen n in g parcha­
lanishi va sintezi turli m etabolik y o ‘ llar bilan kechadi va bu jarayon 
retsiprok, y a ’ ni o ‘ zaro b o g ‘ liq ravishda boshqariladi.
G lik o gen sintezi va parchalanishiga garm onlam ing ta’siri, qarama- 
qarshi tom onga y o ‘ naltirilgan o ‘ zgarishlar y o ‘ li bilan, ikkita kalit fer- 
mentlari, y a ’ ni glikogensintaza va glik ogen fosforila za lam in g fa o llig i, 
ulam ing fosforillanishi va defosforillanish i yordam ida yuzaga keladi. 
G lik o gen fo sfo rila za ikki shaklda m avjud: 1) fosforillan gan - fa ol 
( “ A ” shakl); 2 ) defosforillan gan - nofaol ( “ B ” shakl). Fosforillanish, 
ferm entning serin qoldiqlaridan birida, fosfat qoldiqlarin in g A T F dan 
gidroksil gruhga k o ‘ chirilish y o ‘ li bilan am alga oshiriladi. Buning 
natijasida fermentning fa o llig i ortadi, m olekulasi esa - konform atsion 
o ‘ zgaradi. G lik o gen fo sfo rila za n in g ikki shaklining o ‘ zaro aylanishi, 
fosforila za kinazasi va fosfoproteinfosfataza (g lik o g e n m olekulasi 
bilan struktur bogM an gan ferm ent) fermentlari ta’ sirida ta’ minlanadi.
91

---

O 'z navbatida, fo sfo rila za kinazasi va fosfoproteinfosfataza a k tivligi 
ham fo sfo rilla n ish va defosforillanish y o ‘ li bilan boshqariladi.
H ,P Ö 4------. j
G1 ikogen-
G ly u k o z o --t -4 fosforilaza 
l-fosfat G lvu k ozo -I-fosfat
Ж
Х
* ■
0000000
.
Oligosaxarid- 
transferaza
a
 1,6-glyu-