Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

C O O 0
II
c o o e
C H
2
Fosfoenolpiruvat
(F E P )
Fruktozo-1,6-bisfosfat
H20
P. 
OH 
H
OH
F ru k to zo-6 -fosfat
97

---

CH,OPO.©
CH,OH
HO
OH
H 
OH 
Glyukozo-6-fosfat
H 
OH
Glyukoza
Fruktozo-l,
6
-bisfosfat va g ly u k o zo -
6
-fosfatdan fosfat g ‘ ruhning 
ajralishi ham glyu k on eogen ezn in g qaytmas reaksiyasidir. G lik o liz
y o ‘ lida bu reaksiyalar A T F sarfi bilan, maxsus kinazalar yordam ida 
katalizlanadi. G lyu k on eogen ezd a bu jarayonlar A T F va A D F
ishtirokisiz kechadi, kinazalar bilan emas fosfataza fermentlari bilan 
katalizlanadi.
P iru v atd a n kechadigan glyukoneogenezning energetik balansi
2 
m ol piruvatdan 
1
m ol glyu kozaning hosil b o ‘ lish jarayonida 
6
m ol A T F sarflanadi. 4 m ol A T F oksaloatsetatdan fosfoenolpiruvat 
hosil b o ‘ lish bosqichida hamda 2 m ol A T F 3-fosfoglitseratdan
1,3- 
bisfosfoglitserat hosil b o ‘ lish bosqichida sarflanadi. G lyu ko- 
n eogen ez jarayon in in g umum iy reaksiyasi quyidagicha yozilad i:
2Piruvat + 4 A T F + 2 G T F + 2 N A D H + 2H + + 4H,0 —►
- » G lyu k oza + 2 N A D + + 4A D F + 2 G D F +
6
Fn.
5.11. G ly u k o za alm ashinuvining pentozofosfat yo‘ li
P en tozo fosfa t y o ‘ l , gek som on ofosfat y o 'l deb ham atalib, glyu- 
k o zo -
6
-fosfat oksidlanishining altem ativ y o ‘ li b o ‘ lib xizm at qiladi. 
Pen tozofosfa t y o ‘ li 2 bosqichdan iborat: oksidlanishli va oksidlan- 
m ovchi.
Oksidlanish fazasida g ly u k o zo -
6
-fo sfa t qaytmas pentoza - 
ribu lozo-5-fosfatga oksidlanadi va bunda N A D F H hosil b o ‘ ladi.
O ksidlanm ovchi bosqichda ribu lozo-5-fosfat qayta ribozo-5- 
fosfa t va g lik o liz m etabolitlariga aylanadi. Pentozofosfat y o ‘ lining 
ahamiyati - qaytaruvchi jarayonlarda foydalaniladigan, gidratlangan 
koferm ent - N A D F H hamda purin va pirim idin nukleotidlari 
sintezi uchun riboza bilan hujayralarni ta’ minlashdir. Pentozofbsfat 
y o ‘ li y o g k to ‘ qim asi, jigar, buyrak usti bezin ing p o ‘ stloq qismida, 
eritrotsitlarda, laktatsiya davrida sut bezlarida, urug’ donda birmuncha 
aktiv kechadi (5 .1 1-rasm).
98

---

I haza
(O ksidlanishli)
Glyukozo-6-fosfat
2NADF-