Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

p ly u k o n e o g e n e j
ш-
.
V, 
i Piruvat [ •»-{ Alanin
FEP líG lutamaj
fÄlanin
Piruvat
Mushak
7.8-rasm. Glyukozo-alanin sikli: FePKK -
fosfoenolpiruvatkarboksiki- naza; PK -piruvatkarboksilaza;
ALT - alaninaminotransferaza.
Oqsillarga boy ovqat iste’mol qilingandan so‘ng mushaklar 
asosan 60 % tarqoq zanjirli aminokislotalami qabul qiladi.
Shunday qilib, tarqoq zanjirli aminokislotalar azot metabolizmida 
muhim rol o ‘ynaydi: ovqat iste’mol qilmagan paytda ular miya 
to ‘qimasida energetik manba hisoblanadi, ovqatlangandan so‘ng 
mushaklarda energiya va azot manbayi hisoblanadi.
7.8. Am inokislotalar katabolizmi
Aminokislotalaming 
oxirgi 
mahsulotlargacha 
parchalanish 
y o ‘llarini 3 g ‘mhga boTish mumkin:
1. 
Aminokislotalar -NH2 g ‘ruhini o ‘zgarishi bilan (dezaminlanish 
va transaminlanish);
2. 
Aminokislotalar uglerod skeletining o ‘zgarishi bilan;
3. 
Aminokislotalar -COOH g ‘mhining o ‘zgarishi bilan (dekar- 
boksillanish).
1- va 3-yo‘llar umumiy, 2-yo‘l esa spesifik yo‘1 hisoblanadi.
202

---

A m in ok islotalarn in g dezam inlanishi
Bu jarayonda aminokislotadagi amin g ‘ruhi (-NHJ ammiak (NH,) 
shaklida ajralib chiqadi. Aminokislotalar dezaminlanishining 4 turi 
mavjud:
a) qaytarilish y o ‘li bilan dezaminlanish:
R-CH-COOH +2H » R-CH,-COOH + NH,
NH,
b) gidrolitik dezam inlanishi:
+
h
,
o
R-CH-C'OOH---- =—► R-CH-COOH + NH,
NH, 
OH
d) m o lekulalararo dezaminlanish:
R -C H ,-C H -C O O H --------► R-CH = CH-COOH + NH,
*
I
NH,
e) oksidlanish y o ‘li bilan dezaminlanish:
R-CH-COOH +1/2—
R-C-COOH + NH,