Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari

Zagotovkani  turi  va  uni  olish  usuli

.  Ma’lumki  zagotovkalar  quyma, 

bolg’alangan,  shatmplangan  va  prokatdan  tayyorlanishi  mumkin.  Masalan,  yerdagi 

qoliplarga  yoki  metall  qoliplarga  quyish  mumkin  (bu  o’z  navbatida  ishlab  chiqarish 

turiga bog’liq bo’ladi). Ko’rinib turibdiki yerdagi qolipga quyilganda albatta qo’yim 

miqdori  yuqori  bo’ladi.  Xuddi  shu  kabi  markazdan  qochma  kuch  ta’sirida  quyish 

bilan  eruvchi  modellar  bo’yicha  quyishni  taqqoslash  mumkin.  Bu  holda  ikkinchi 

usulda qo’yim miqdori kamroq bo’ladi va h.k. 

5.

 

Mexanik  ishlov  berishni  amalga  oshirish  bo’yicha  qo’yilgan  talablar. 

Detalga  aniqlik  va  tozalik  bo’yicha  qo’yilgan  talablar  uning  yuzalariga  mexanik 

ishlov  berish  ketma-ketiligini  belgilaydi.  Shu  ketma-ketlik  asosida  mexanik  ishlov 

berishni  turli  usullaridan  foydalaniladi.  Detal  yuzasiga  qancha  ko’p  marta  mexanik 

ishlov  berish  talab  qilinsa,  qo’yim  miqdori  ortib  boradi.  Bundan  tashqari,  detallarga 

mexanik  ishlov  berish  operatsiyalarni  oralig’ida  termik  ishlov  berilsa  uning 

o’lchamlari  o’zgarib  qolishi  mumkin.  Shuning  uchun  ham  mexanik  ishlov  berish 

uchun qo’yim miqdori orttiriladi. 

6.