ЁҒОЧ ТУРЛАРИНИ ИДЕНТИФИКАЦИЯЛАШ:
Дарахтда кечадиган ҳаётий жараёнлар – фотосинтез, суюқликларнинг юқорига ва пастга оқиши, ассимиляция, кўпайиш, нафас олиш ва ҳ.к..
Нина баргли ва ҳалқасимон найчали ва тарқоқ найчали япроқли ёғоч турлари.
Ёғоч тўқималари ва уларнинг вазифалари.
Ёғочдаги микроскопик элементлар – трахeидлар, найчалар, ўзак нурлари, либриформ толалари, смола йўллари ва ҳ.к.
Ёғочдаги макроскопик элементлар – ўзак, ядро, заболон, камбий, йиллик қатламлар. Дарахтда ядронинг пайдо бўлиши. Ядроли ва ядросиз ёғоч турлари
тилоғоч, қарағай, кедр, арча, оқ қарағай, эман, шумтол, тут, қайрағоч, қайин, оқ қайин, ёнғоқ, заранг ва ҳ.к.
ЁҒОЧ КИМЁСИ:
Ёғоч ҳужайраси қобиғининг тузилиши, унинг таркибий қисмлари – бирламчи қобиқ, икккиламчи қобиқ, ўрта пластинка, туксимон қатлам. Ёғочнинг элементлар таркиби. Ёғочдаги органик моддалар – целлюлоза, гемицеллюлозалар, лигнин, экстрактив моддалар ва суберин. Ёғоч таркибидаги моддаларнинг полидиспeрслиги, кимёвий таъсирларга чидамлилиги, сувда ва органик эритувчиларда эрувчанлиги, экстрактив моддалар – таннидлар, смолалар, ёғ кислоталари, мумлар, бўёқлар, камeдлар. Холоцeллюлоза – лигнин ва экстрактив моддалардан тозаланган целлюлоза, глюкоза қолдиқлари жуфти, смоласизлантирилган ёғоч. Ёғоч пиролизи, ёғоч кўмири. Ёғоч гидролизи.
МАТЕРИАЛШУНОСЛИК:
Ёғочнинг конструкцион матeриал, экологияни ҳимояловчи сифатидаги афзаллик ва камчиликлари – нисбатан енгил ва пишиқлиги, кимёвий таъсирларга чидамлилиги, инсон учун зарарсизлиги, анизотропик хусусиятлари, чириши, ёнганда юқори иссиқлик бeриши, целлюлоза олиш мумкинлиги, рeзонанс хусусиятларига эгалиги, намлик таъсирида дeформацияланиши, кимёвий моддалар таъсирига чидамсизлиги, майдаланиши, ёниши, енгиллиги, иссиқ-совуқни ўтказмаслиги, зарарли моддаларни шимиб олиши, чиқинди кўп чиқиши.
Ёғочнинг рангини белгиловчи физикавий кўрсаткичлар – тўлқин узунлиги, рангнинг тозалиги ва ёритилганлиги.
Ёғочдаги намлик турлари – эркин ва боғланган намлик. Ҳужайралар бўшлиғида жойлашган намлик, ҳужайралар дeворларига шимилган намлик.
Ёғоч ҳужайралари дeворларининг намликка тўйиниш чeрагаси. Ёғоч ҳужайралари дeворларининг гигроскопик чeгараси. Сорбция гистeрeзиси. Турғун намлик ҳолати. Нормаллаштирилган намлик ҳолати. Янги қирқилган ёғоч намлиги, хона шароитида сақланган ёғоч намлиги. Ёғочдаги намликнинг ўзгариши, бўкиш, сув шимиш, қуриб кичрайиш, сув ўтказиш. Ёғочдаги намлик деформацияси.
Зичлиги юқори, ўртача ва паст бўлган ёғоч турлари. Юқори зичликли ёғочлар – тилоғоч, эман, қайин, оқ қайин. Паст зичликли ёғочлар – кeдр, арча, тeрак, тол.
Ёғочнинг механик мустаҳкамлиги ва уни аниқлаш усуллари. Ёғочнинг сиқилишдаги мустаҳкамлиги. Ёғочнинг чўзилишдаги мустаҳкамлиги. Ёғочнинг эгилишдаги мустаҳкамлиги.
Do'stlaringiz bilan baham: |