S yunusov, Z. Abdiyev

(Zonnefeld S., bo‘yicha)
 
Ko„rsatkich 
Bodring 
Pomidor 
torfda 
mineral paxtada 
torfda 
mineral paxtada 
min opt max min opt max min opt max min opt max 
N- NO
3
120 150 200 120 160 200 120 140 180 100 150 180 
N – NH
4
– 
7 
20 
7 
20 
14 20 
7 
20 
P 
20 
30 
40 
30 
40 
50 
20 30 40 30 
40 50 
K 
180 200 250 190 230 270 200 250 320 200 270 350 
Ca 
80 100 250 120 140 300 80 100 250 120 150 300 
Mg 
20 
25 
60 150 
20 
60 
20 25 60 20 
25 60 
S 
30 
40 
60 
25 
35 
60 
40 60 80 60 
80 100 
Fe 
0,4 0,6 2,0 0,4 
0,6 
2,0 0,4 0,6 2,0 0,4 0,6 2,0 
Mn 
0,3 0,6 1,0 0,3 
0,6 
1,0 0,3 0,6 1,0 0,3 0,6 1,0 
Zn 
0,1 0,3 1,0 0,1 
0,3 
1,0 0,1 0,3 1,0 0,1 0,3 1,0 
B 
0,1 0,2 0,5 0,1 
0,2 
0,5 0,1 0,2 0,5 0,1 0,2 0,5 
Cu 
0,02 0,03 0,06 0,02 0,03 0,06 0,02 0,03 0,06 0,02 0,03 0,06 
Mo 
0,03 0,05 0,08 0,03 0,05 0,08 0,03 0,05 0,08 0,03 0,05 0,08 
rN 
5,0 5,5 6,0 5,0 
5,5 
6,0 5,0 5,5 6,0 5,0 5,5 6,0 
EP, 
mSm/sm 
1,5 2,0 2,5 1,5 
2,0 
2,5 1,5 2,1 2,5 1,5 2,2 2,5 

---

Ishchi eritmalar onalik asosida eritma tuzilib, ularni 1:50-200 
nisbatda suv bilan aralashtirish yo„li bilan tayyorlanadi. To„g„ri 
hisoblab chiqilgan va tayyorlangan onalik eritma uzeli nuqsonsiz 
ishlashini ta‟minlaydi. Onalik va ishchi eritmalar 1,5-2 m
3
hajmli 
idishlarda tayyorlanadi. Onalik eritmalarni A (azotli o„g„itlar uchun), 
V (kompleks o„g„itlar uchun), S (kaliylilar uchun) kabi xarflar bilan 
belgilanadi. Ular ishchi eritmalar tayyorlash uchun suv bilan 
aralashtiriladigan idishlarga bir vaqtda beriladi. 
Dunyo amaliyotida oziqali eritmalar tarkibini molda belgilay-
dilar. 1 mol quyidagi miqdordagi mg to„g„ri keoadi: NH
4
i NO
3
– 14, 
K – 39,1, Na – 23,0, Ca – 40,1, Mg – 24,3, Cl – 35,4, HCO
3
– 161,0, 
SO
4
– 32,6, P – 31,0, Fe – 0,0558, Mn – 0,0549, Zn – 0,0654, B – 
0,0108, Cu – 0,0635, Mo – 0,0959. 
Kichik hajmli gidroponika uchun juda ko„p turli xil oziq 
eritmalarning tarkibi tavsiya etilgan. Ular turli ekinlar, substrat 
turlari, yetishtirish mintaqalari uchun va boshqa omillarni hisobga 
olib ishlab chiqarilgan. Ularni izlash va takomillashtirish davom 
etmoqda. Oziq eritmalarni tuzishni asosiy prinsiplarini o„zlashtirish 
uchun pastda bodring va pomidor uchun ularni ayrimlari keltiriladi. 
Himoyalangan yer ekinlari bo„yicha ilmiy-tadqiqot markazi 
(Niderlandlar) bodring uchun quyidagi tarkibdagi oziq eritmani 
taklif etadilar (29-jadval). 
Pomidor ekini uchun bu markaz quyidagi makroelementlarning 
standart oziq eritmasini tavsiya etadi (30-jadval). 
Millimollarda keltirilgan tarkibni ishchi eritmalar uchun mg/l 
ga, onalik uchun esa yuz barobar suv bilan aralashtirilgan holda 
kg/m
3
aylantirib qaytadan hisoblab chiqiladi. 
Kichik hajmli gidroponika ko„chatlarni rivojlanishish fazalarini 
hisobga olib mineral oziqlantirishni differensiatsiya qilish imkonini 
beradi. Bu oziq eritmadan foydalanishda uni nordonligini pH – 5,5 
yaqin darajada va elektr o„tkazuvchanlik – 2,4-3,0 mS/sm da 
saqlanadi. «Kemira» Finlandiya firmasii pomidorni torfli substratda 
va mineral paxtada yetishtirishda ularni rivojlanish fazalari bo„yicha 
differensiatsiyalanadigan oziq eritmalarni tarkibi bo„yicha o„zini 
tavsiyanomalarini ishlab chiqdi. 

---