S t o m a t o L o g I y a

2. Epiteliya qavatining shoxlanib turishi. Bu holat shilliq qavat yuzasini
tozalab, jumladan, mikroblardan ham tozalab turadi. 3. Shilliq qavat
to‘qimasining qayta hosil bo‘lish qobiliyati (regenerasiya). Bu xususiyat
og‘iz shilliq qavatida nihoyatda rivojlangan. Bu hol ham mikroblar
kiradigan yo‘llarni tez orada bekilishiga sabab bo‘ladi. 4. Og‘iz
bo‘shlig‘iga so‘lak, shilliq modda ajratuvchi bezlarning maxsulotlarini
tushishi. Og‘iz bo‘shlig‘iga so‘lak va uning tarkibidagi fermentlar shilliq
modda va shunga o‘xshash nihoyatda zarur moddalarning tushishi bu
yerdagi maxalliy immunologik holatni kuchaytiradi.
Leykinlar parchalangan leykositlarda hosil bo‘lib, mikroblarni eritadi
yoki ba’zi bakteriyalarni (bo‘g‘ma-difteriya, tayoqchasi, qorin tifi, ich
terlama) o‘sishini to‘xtatadi.
Og‘iz bo‘shlig‘ining immunologik holatini yaxshilashda Lipaza
fermenti (ular so‘lak tarkibida bor) katta rol o‘ynaydi. Bu ferment so‘lak
tarkibidan tashqari, limfositlardan va ayrim bakteriyalardan hosil bo‘ladi.
Og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklarida, masalan surunkali qaytalanuvchi aftozli
stomatitda lipazaning miqdori pasayadi. 5. Fagositoz. Og‘izda mikroblar
ko‘payganda, fagositoz kuchayadi va bu bilan organizmni qo‘riqlash
ma’lum darajada ta’minlanadi. 6. Kapillyarlar qon tomirlarining
o‘tkazuvchanligini oshishi. Buning ham yaxshi, ham yomon tomonlari
bor. Bu holat kasallik bor paytda, organizmda kechadigan umumiy qon
tomirlar kasalligi va boshqa sabablar oqibatida bo‘lishi mumkin.
Yaxshi tomoni, kerakli dori-darmonlarni og‘iz bo‘shlig‘i orqali so‘rilib
tez fursatda yordamini ko‘rsata olishi bo‘lsa, yomon tomoni-turli zararli
dorilar, zaharlarni ham so‘rilishidir. 7. Mikroblar simbiozi (mikroblar
bilan organizm orasida birga yashash, bir-biridan foydalanish, kelishuv).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2 6 1
Og‘iz bo‘shlig‘ining xususiy mikroblari tashqaridan kiradigan patogen
mikroblarga qarshilik ko‘rsatishi, antogonist bo‘lish holati. Kasalliklarda,
tananing qarshilik ko‘rsatish qobiliyati pasayganda og‘izdagi, ichaklardagi
va boshqa a’zolardagi saprofit (kasal chaqirmaydigan) mikroblar patogen
(kasallik chaqiruvchi)ga aylanishi mumkin. 8. Og‘iz shilliq qavatining